2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ergenlik Dönemi ve Özellikleri
MAKALE #12197 © Yazan Psk.Dnş.Barışcan ÖZTÜRK | Yayın Şubat 2014 | 4,935 Okuyucu
Ergenlik, kelime anlamıyla büyümek ve olgunlaşmak anlamına gelir. Ergenlik dönemi; biyolojik, zihinsel, psikolojik ve sosyal açıdan bir gelişme ve olgunlaşmanın yer aldığı çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Ergenlik dönemi için belli bir yaştan söz etmek yerine belli bir yaş aralığından söz etmek daha doğrudur ve kullanışlıdır. Kızların kendi bedeninde meydana gelen değişiklikleri fark etmesi yaklaşık olarak 10-12 yaşları arasındadır. Ortalama olarak erkeklerin değişiklikleri fark etmesi ise kızlara göre daha sonra olur. Erkeklerin bu değişiklikleri fark etmesi yaklaşık olarak 12-14 yaşları arasındadır. Unutulmamalıdır ki ergenlik bir gecede meydana gelen bir süreç değildir, tamamlanması yıllar alır. Yaklaşık olarak 19-21 yaşları arasında çocukların ergenlik dönemi sona erer. Ergenliğin ne kadar süreceği ve ergenin üstesinden gelmek zorunda olduğu görevlerin sayısı ise bir kültürden diğerine, bireyden bireye büyük ölçüde değişiklik gösterir.
Ergenlik dönemini etkileyen etmenler:
• Sosyo-ekonomik koşullar
• Beslenme ve sportif faaliyetler
• Irk
• İklim şartları,
• Geçirilen hastalıklar, cinsiyet vs. bu koşullar bireyleri ergenliğe erken ya da geç girmelerini, ergenlik döneminde yaşanılacak durumları belirlemektedir.
İnsan gelişiminin bir evresi olarak "ergenlik dönemi" ele alındığında ilk incelenmesi gereken konu ergenlik ile "erinlik" evrelerinin arasındaki farklılığı belirlemektir. Erinlik, cinsiyet yeteneklerinin kazanıldığı dönemdir. Bu dönem, ergenlik döneminde yaşanılacak değişme ve gelişmeler için gerekli hazırlıkların yapıldığı, biyolojik ve fizyolojik gelişmelerin ilk aşamalarının oluşturulduğu, ikincil cinsiyet özelliklerinin oluştuğu (seslerin incelip kalınlaşması, tüylerin ve sakalların çıkması... vs.) dönemdir. Bu dönemin başlama zamanı da süresi de kişiden kişiye göre değişmektedir.
Ergenlik döneminde yaşanan değişimler farklı alanlarda yaşanmaktadır. Bu alanlara gelişim alanları denir. Bu gelişim alanları: Bedensel Gelişim, Zihinsel Gelişim, Duygusal Gelişim, Sosyal Gelişim olarak sınıflandırılabilir. Bu gelişim alanları içinde bireyler yaşam boyu devam eden bir gelişim süreci gösterirler.

BEDENSEL GELİŞİM:
Ergenlik dönemindeki bedensel gelişim, bir anlamda duygusal, sosyal ve zihinsel olgunlukların temelini oluşturmaktadır. Bir başka deyişle ergenlik, biyolojik değişmeyle başlar; bedensel, zihinsel ve sosyal gelişme ile son bulur. Bu büyüme hormonlarının çalışmasını, cinsiyet bezlerini ve bilişsel kavrama yetisini geliştir
Bedensel değişim denildiğinde boy, ağırlık, iskelet ve kas sistemi, iç salgı sistemindeki değişim ve gelişim akla gelmektedir.
İç Salgı Bezleri: Bedensel değişimlerin kısa süre içinde hızla değişmesi hipofiz bezinin büyüme hormonunu salgılaması sonucu gerçekleşir. Ona bu emir hipotalamustan gelir. Hipofiz bezinin salgılandığı hormonlar; tiroid, adrenalin bezler gibi salgı bezlerini de etkilemektedir. Bu bezler, büyüme gelişiminin olmasını, kadınsı ve erkeksi özelliklerin belirginleşmesini, cinsel olgunluğa erişilmesini, yumurta ve sperm hücrelerinin olgunlaşmasını sağlamaktadır. (Yumurta hücrelerinin olgunlaşması ve adet kanaması görülür, 28 günde bir periyodik olarak tamamlanır.)
Boy Gelişimi: Bu dönemin en belirgin habercisi boy uzamasıdır. Erkeklerde hem boy hem ağırlık eğrilerinde yükseliş 12-16 yaşları arasında daha keskin ve belirgin bir biçimde görülmekte ve bu ilerleme 18 yaşına kadar sürmektedir. Kızlarda ise ergenlik öncesinde hızlı olan gelişimin ergenlik döneminde yavaşladığı görülür. Doğumda erkekler kızlara oranla biraz daha uzundur. 10 yaş dolaylarında erkek birkaç yıl için bu boy avantajını yitirir. Ergenlik ortalarına doğru erkek çocuğu yeniden kazandığı bu boy avantajını yaşam boyu sürdürür.
Ağırlık Gelişimi: Ağırlık gelişimi boy gelişimine paralel bir gelişim izler. Cinsler arasındaki fark da aynı düzeydedir. Erinlik öncesi kızlar erkeklerden daha hafiftirler. Erinlik dönemine girildiğinde kızlar erkeklerden biraz daha ağır olurlar. Ancak erinlik sonlarına doğru erkekler daha ağır olurlar ve bu avantajlarını yaşam boyu sürdürürler.
İskelet ve Kas Gelişimi: Erinlik döneminde ağırlık artışı kemik ve kas artışıyla oluşur. Çocukluk döneminde, kaslar vücut ağırlığının % 30'unu, olgunlaşma sonucu ise %63'ünü oluşturur. Kemikler ağırlaştığı gibi hacimce de genişlerler. (Kemikleşme derecesi beslenmeyle doğrudan ilişkilidir. )
Beden Şekli ve Oranları: Çocukluk döneminde kız ve erkekler arasında şekil açısından çok az farklılık varken ergenlik döneminde bu farklılığın giderek arttığı dikkati çeker. Erkeklerin şekli genellikle dümdüz uzanan bacaklar, dar kalça, geniş omuzlar olurken; kızlar eğimli olarak uzanan bacaklar, geniş kalçalar, dar omuzlar şeklindedir.
Ayrıca, erkeklerde kas kütlesinde artış gözlenirken; kızlarda yağ kütlesinde artış gözlenmektedir. Erkeklerin seslerinde kalınlaşma olurken, kızların seslerinde incelme olmaktadır. Vücudun belli yerlerinde kıllar çıkar. Kızların kalça ve göğüsleri büyürken erkeklerin omuzlarında genişleme olur. Yüzde ergenlik sivilceleri çıkmaya başlar.
Ergenin değişen bedenini kabul etmesi ve bu değişime uyum sağlaması çok önemlidir fakat bu süreçte ergenler bedenleri hakkında kaygılıdırlar ve bedenlerinde görülen değişikliklere karşı çok duyarlıdırlar. Ergenin vücudundaki değişimler ve bu değişimlerin kendi alıştığı kontrolün dışına çıkması; bazen utanma, suçluluk duyma, korkma ve hatta panik yaşamalarına neden olmaktadır.
Kızların 13 yaşını, erkeklerin ise 13,5 yaşını tamamlamalarına rağmen ergenlikle ilgili ilk belirtilerin ortaya çıkmamış olması gecikmiş ergenlik olarak tanımlanmaktadır. Geç olgunlaşma kızlara ve erkeklere göre farklı değerlendirilmektedir. Geç olgunlaşma durumunda erkekler kızlara göre daha fazla sorun yaşamaktadır. Kendi yaşındaki erkeklerden daha zayıf ve küçük görünen erkekler yaşıtları tarafından daha az çekici bulunmakta ve beden yapılarının küçük olması nedeniyle sportif faaliyetlerde dezavantaj yaşayabilmektedirler. Çevresi tarafından çocuk muamelesi görebilir ve kızlarla iletişim kurmada zorlanabilir. Bunun sonucu olarak geç olgunlaşan erkekler kendi bedenini beğenmeyebilirler. Fakat bazı yönlerden geç olgunlaşan erkekler bu durumdan olumlu etkilenebilir. Geç olgunlaşan erkeklerin atılgan olma, yaratıcı olma, esprili olma gibi pek çok pozitif yeteneği bulunmaktadır. Ayrıca kültürel meraklarının ve keşfetme davranışlarının erken olgunlaşanlara göre daha fazla olduğu görülmüştür. Ailelere düşen görev ise bu yeteneklerin ortaya çıkarılmasına yardımcı olarak olumsuz etkilerin en aza indirilmesini sağlamaktır.
Geç olgunlaşan kızlar ise vücutlarıyla daha barışıktır ve akademik başarıları daha yüksektir. Baş etme becerileri erken olgunlaşan kızlara göre daha yüksektir. Bu nedenle erken olgunlaşan kızlara göre daha az dışlanmış hissederler. Dikkat edilmesi gereken bir konu ise, geç olgunlaşan kızlar zaman zaman ortaokul ya da lise dönemlerinde yakın ilişkilerde ya da grup aktivitelerinde dikkati çekmemekte ve gözden kaçabilmektedir. Bu durum ise sosyal statülerinin düşük olmasını beraberinde getirebilmektedir.
Bu dönemde ergenlerin, bedenlerindeki hızlı gelişime uyum sağlamaları zaman zaman problem olabilmektedir. Bedenlerindeki hızlı büyümeye, gelişmeye uyum sağlama sürecinde ufak tefek kazalar, sakarlıklar olabilmektedir. Yolda yürürken ayağını bir yerlere çarpmak yada burkmak, eli ayağı bir yerlere çarpmak, yaralamak,... vs. görülebilecek sorunlardan birkaçıdır. Bu tür ufak tefek kazalarda ergene “Sakar, dikkatsiz,..vs. etiketlerini takmak ergenin özgüvenin azalmasına, kızgınlığına,... vs. davranışları geliştirmesine sebep olabilmektedir.
Bedensel Gelişim ile İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Başkalarıyla karşılaştırmayın ve eleştirmeyin: Ergenler zaten kendi görünüşlerinin farkındadırlar. Fiziksel özelliklerinin başkaları ile kıyaslanması konusunda hassas olurlar. Bu durum aslında bizim içinde geçerlidir. Hiç birimiz bir başkasıyla karşılaştırılmak istemeyiz
Yeteri kadar uyumaya teşvik edin: Ergenlik döneminde çocuklarımızın sağlıklı büyümeleri ve gün boyunca dikkatlerini toplayabilmeleri için her gece 9-10 saat uyumaya ihtiyaçları vardır. Bu nedenle geç ve zor uyanmalarına anlayışlı olmalıyız.
Sağlıklı beslenme için model oluşturun ve teşvik edin: Çocuklarınızın bedenleri bu dönemde daha çok kaloriye ihtiyaç duymaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak için yeterince beslenmeleri gerekir. Evinizde sağlıklı besinler bulundurmanız, onların sağlıklı beslenmelerini destekler.
Fiziksel aktiviteler için model oluşturun ve teşvik edin: Çocuklarınızı çeşitli spor dallarına katılması için teşvik edin. Bu dönemde fiziksel egzersiz, kasların gelişimi için önemlidir. Ayrıca çocuklarınızın fazla enerjilerini atmalarını ve akşamları daha rahat uymalarını sağlar.
Kişisel alanına saygı gösterin: Çocuklarınızın akrabalarına, arkadaşlarına ve diğer kişilere karşı koyduğu fiziksel sınırlara saygı gösterin ve kişiselleştirmeyin. Onları kimseyle sarılmak veya öpüşmek için zorlamayın.
Kişisel bakım ihtiyaçlarına karşı sabırlı olun: Çocuklarınız bakım ihtiyaçları için çok fazla zaman harcayabilir ve kişisel bakım setleriyle, cilt bakım ürünleriyle aşırı ilgilenebilirler. Çocuklarımız hızlı değişen bedenini kabul etmek, bedeninin kontrolünü sağlamak ve bedeninden mutlu olmak için bu kadar zaman geçirdiklerini unutmamalıyız.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ergenlik Dönemi ve Özellikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Barışcan ÖZTÜRK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Barışcan ÖZTÜRK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Barışcan ÖZTÜRK Fotoğraf
Psk.Dnş.Barışcan ÖZTÜRK
İzmir
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi6 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Barışcan ÖZTÜRK'ün Makaleleri
► Ergenlik Dönemi Özellikleri Dr.Psk.Dnş.Ayşe Devrim BURÇAK
► Ergenlik Dönemi ve Özellikleri Psk.Serap DUYGULU
► Ergenlik Dönemi ve Psikososyal Özellikleri Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL
► 3-6 Yaş Dönemi Gelişim Özellikleri Psk.Şükriye KARAHAN
► 1.5-3 Yaş Dönemi Gelişim Özellikleri Psk.Şükriye KARAHAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Ergenlik Dönemi ve Özellikleri' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Cinsel Eğitim Mayıs 2013
► Ergen Cinselliği Nisan 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


03:32
Top