Hamilelik döneminde anne adaylarının fizyolojik ihtiyaçlarının arttığı herkes tarafından bilinmektedir. Peki hamileliğin farkedilmesine kadar geçen 5 haftalık süreçten sonra sağlıklı beslenmeye çalışmanın yeterli olduğunu düşünüyor musunuz? Artan ihtiyaçlar ve yetersiz depolarla hamileliğe başlayan bir anne, bebeğinin sağlıklı büyüme ve gelişmesinin en kritik olduğu dönemde onun ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalabilir. Bu yüzden bazı besin öğeleri ihtiyaçları hamilelik öncesi dönemde karşılanmalı, vücut depoları doldurulmalıdır. Kritik öneme sahip temel besin öğeleri:
• Folik Asit
Folat koyu yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, lahana, karnabahar, turunçgiller, kuşkonmaz gibi besinlerde bulunan bir B vitamini türüdür. Vücutta ''metiyonin'' adında bir aminoasitin dönüşümünü sağlar. Metiyonin ise hamileliğin 28. gününde ''Nöral Tüp''ün kapanmasını sağlar. Folat eksikliğinde ise metiyonin dönüşemediği için nöral tüp kapanamaz ve ''Nöral Tüp Defekti'' hastalığı meydana gelir. Hastalığa olan farkındalık projeleri 1980-1990 yıllarından beri sürdürülmektedir. Buna rağmen Ocak 2012-Haziran 2012 arasında Antalya'da gebeler üzerinden yürütülen bir farkındalık çalışmasında katılımcıların yalnızca %14.2'sinin gebelik öncesi dönemde folik asit desteği kullandığını belirtmiştir.Ülkemizdeki Nöral Tüp Defekti ve Folik Asit ilişkisinin farkındalığı hala çok düşüktür.

ÖNERİ: Hamilelik öncesi 3 ay ve hamilelik sürecindeki ilk 3 ay günlük 400 mcg folik asit desteği kullanılmalı, ve her zaman folik asitten zengin yeterlive dengeli bir diyet uygulanmalıdır.
• A Vitamini
Bu vitamin yağda çözünebildiği için plasentadan kolaylıkla geçer ve yarılanma ömrü çok uzundur. Normal fetal gelişim için yeterli A vitamini alımı gerekli olmasına rağmen ‘’Retinoik Asit’’ formundaki A vitamininin yüksek düzey alınması düşük ve ciddi doğum hasarları riskini arttırmaktadır.

ÖNERİ: Hamilelik öncesi dönemde ve üreme çağında olan tüm kadınların günlük 700 RAE A vitamini alması önerilmektedir.
• D Vitamini
Hamilelik dönemine yetersiz D vitamini ile başlandığında annede yetersiz kilo alımı, bebekte ise gelişim geriliği görülür. Bununla birlikte düşük doğum ağırlığı, düşük yapma vb. riskler de artar. Bu yüzden D vitamini eksikliği olan kadınların hamilelik öncesi dönemde bu eksikliğini gidermeleri gerekir.

ÖNERİ: Hamilelik öncesi dönemde ve üreme çağında olan tüm kadınların alması gereken D vitamini dozu günlük 1200 IU'dur.
• Kalsiyum
Hamilelik süresince bebek kalsiyum ihtiyacını annenin depolarından karşılar. Annenin kalsiyum deposu ise kemiklerdir ve depo yetersizliğinde osteoporoz benzeri kemik hastalıkları riski artar. Bu yüzden yeterli kalsiyum miktarının da hamilelik öncesi dönemde sağlanması hem anne hem bebek sağlığı açısından çok önemlidir.

ÖNERİ: Üreme çağındaki kadınların (19-50 yaş aralığı) günlük 1000 mg; 19 yaş altındaki kadınların ise 1300 mg kalsiyum almaları gerekmektedir. Bu miktar diyet ile karşılanamadığı taktirde destek kullanılabilir.
• Demir
Üreme çağındaki kadınlar yetersiz beslenme, sık gebelikler ve menstüral kanamadan dolayı demir yetersizliği anemisi için risk altındadırlar. Demir yetersizliği aneminin yanı sıra bebekte büyüme geriliğine ve premature doğuma da neden olabilmektedir. Bu yüzden kadınların hamilelik öncesinde ve sırasında demir içeriği yüksek besinlerle beslenmeleri, demir emilimini engelleyen kepekli ürünler, mayasız tam buğday ekmekleri, çay, kahve vb gıdaları ayrı tüketmeleri gerekmektedir. Depolar hala yetersiz ise demir desteği kullanılmalıdır.

ÖNERİ: 14-50 yaş arası kadınların günlük alması gereken demir miktarı 18 mg'dır. Gebelik döneminde bu miktar 27 mg'a yükselir.
• İyot
İyot vücutta tiroid hormon sentezinde görevlidir. Fetüste ise hamileliğin 10-12. haftasına kadar tiroid sentezlenemez ve bu süreçte yani hamileliğin ilk aylarında annenin iyot depolarının önemi büyüktür. Hamilelik öncesi dönemde iyot yetersizliği problemi olan kadınların bu problemi hamilelik başlamadan halletmeleri gerekir. Aksi taktirde bebekte normal sinir sistemi gelişimi sağlanamaz.

ÖNERİ: Üreme çağındaki kadınların alması gereken günlük iyot miktarı 150 mcg'dır.

Besin öğelerinin yanı sıra, hamilelik öncesi beden kitle indeksinin de normal aralıkta olması çok önemlidir. Burada odak sadece fazla kilolar değildir. BKİ değeriniz ne <18,5 olmalı ne de >25 olmalı. Düşük kilolu anne adayları besin öğesi yetersizlikleri, osteoporoz, adet görememe, kısırlık gibi risklerle karşı karşıyadır. Bunun yanı sıra bebek açısından erken doğum, düşük doğum ağırlığı, gelişim geriliği vb. sorunlar oluşabilir. BKİ değeri >25 olan anne adaylarında ise Tip 2 Diyabet, Hipertansiyon, Kısırlık, Kalp Hastalıkları, Hareket Güçlükleri, Safra Kesesi Hastalıkları, Osteoartrit, Uyku Apnesi, Solunum Yetmezliği, Kanser Çeşitleri gibi kronik hastalık riskleri artmaktadır. Bebek için ise nöral tüp defekti, erken doğum, ölü doğum, gebelik şekeri gibi risk faktörleri ortaya çıkar.

Bu yüzden hamilelik öncesinden kendiniz ve bebeğiniz için yeterli ve dengeli bir diyeti hayatınıza sokmalısınız.