Bipolar Bozukluk
BİPOLAR BOZUKLUK
Manik Depresif Bozukluk veya Manik Depresyon adıyla da bilinen Bipolar Bozukluk, riskli davranışlar nedeniyle ilişkilere ve kariyere zarar veren, tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlara yol açabilen, ciddi bir psikiyatrik hastalıktır.
Bipolar bozuklukta, ruh halinde dönemsel değişiklikler yaşanır ki bu değişiklikler çok keskin uçlu olabilir. Manik dönemde hastan aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, kendini güçlü hissettiği, öforik bir dönemi tanımla. Bu dönemde günlerce süren uykusuzluk, aşırı hareketlilik, durdurulamayan konuşma isteği ve konuşma, sinirlilik ve peşi sıra gelen saldırgan davranışlar, çok fazla ve gereksiz alışveriş yapma ve para harcama, impulsif riskli seks isteği en sık görülen belirtilerdir. Manik dönemlerde bazı hastalar yaratıcılıklarının arttığını, her şeyin harika gittiğini belirterek tedaviyi reddedebilirler. Hastalık ilerledikçe sonuçlar dramatikleşebilir ve felaketle sonuçlanabilir. Kişi umursamaz davranışlarda bulunabilir, aşırı para harcayabilir. Dürtüsel şekilde alınan riskli kararlar, davranışlar, kişiliğine uygun olmayan şekilde rastgele cinsel ilişkiye girmesi hasta ve ailesi için finansal ve sağlık riskleri oluşturabilir.
Hastalığın diğer döneminde de bir öncekine tamamen zıt olan ruh hali görülür. ‘Depresyon’ olarak tanımlanan bu dönemde üzüntü, ağlama, değersizlik, suçluluk hissi, enerji kaybı, haz kaybı, uyku problemleri ortaya çıkabilir. Depresif dönemler de aynı derecede tehlike taşıyabilir ve kişi intihar girişiminde bulunabilir.
Bipolar bozukluk genellikle ilk gençlik yıllarında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer. Her yaşta görülebilir ama en sık 20'li yaşların başında başlar. Toplumda görülme oranı % 1 ya da 2 dir. Tüm dünyada benzer sıklıkta görülmektedir. Kadın-erkek arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Çocuklarda ve yaşlılarda nadiren yeni teşhis edilmiş mani görülür.
Her ne kadar bipolar bozukluk gençlerde ve genç yetişkinlerde daha yaygın olsa da 6 yaşındaki çocuklarda ve daha büyüklerde de zaman zaman görülmektedir. Semptomların çoğu dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile veya davranış bozukluklarıyla, hatta normal, çocukça davranışlarla benzer olduğundan, küçük çocuklarda bipolar teşhisi çok zordur. Problemlerden biri, DEHB için kullanılan ilaçların maniyi DEHB olan çocuklarda tetiklemesidir. Bu yüzden tanı oldukça önemlidir ve tanı koyar iken dikkatli olunmalıdır. Küçük çocuklarda bipolar bozuklukta mani dönemi daha şiddetli olabilir; psikotik semptomlara, olmayan şeyleri görmeye ve duymaya daha yatkındırlar ve bu durum erken başlangıçlı psikozla karıştırılabilir. Depresif dönemde ağrı, acı gibi fiziksel semptomlardan yakınmaları olasıdır. Bipolar bozukluğu olan çocuklar ve yetişkinler arasındaki en kayda değer farklardan biri, bipolar bozukluğun çocuklarda çok daha hızlı evre değiştirmesidir. Yetişkinlerde manik ve depresif dönemler haftalar, aylar hatta yıllar sürerken, çocuklarda bir gün içinde gerçekleşebilir.
Hastalıkta genetik yatkınlık önemli bir risk olarak görülmektedir. Akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda hastalık görülme olasılığı %1-2 iken, birinci dereceden akrabasında bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı %7-8'e yükselmektedir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde hastalık görülme olasılığı %45-60’a kadar yükselmektedir.
1) Bipolar mani veya hipomani
Yersiz,aşırı neşe hali, ya da öfke, sinirlilik, agresyon, aşırı konuşma, konudan konuya atlama, düşüncelerde hızlanma, abartılı özsaygı, Alışılmışın dışında enerji, daha az uyku ihtiyacı, İmpulsivite, düşüncesizce doyuma ulaşma isteği,
2) Bipolar depresyon
Depresif ruh hali ve düşük özsaygı, her zamanki aktivitelere karşı ilgi veya haz eksikliği, düşük enerji seviyesi, üzüntü, yalnızlık, çaresizlik, suçluluk duygusu, yavaş konuşma, yorgunluk ve zayıf koordinasyon, uykusuzluk veya aşırı uyuma, intihar düşüncesi, girişimi, düşük yoğunlaşma,
Hastalığın manik ya da depresif atak döneminde olan hasta; belirtilerin çok şiddetli olduğu durumda, riskli davranışlarının, intihar düşüncesinin girişimle sonuçlanmaması ya da saldırgan davranışlarının yatıştırılması amacıyla hastaneye yatırılır. Bipolar bozukluğu olanların yaklaşık %90'ı yaşamları boyunca en azından bir kez hastaneye yatırılmıştır.
Bipolar bozukluk, diğer hastalıklar gibi tıbbi bir hastalıktır. Beyindeki kimyasal maddeler, bir beyin hücresinden diğerine iletiler taşır. Beyin hücreleri arasında iletilerin doğru bir şekilde taşınması kişinin düşünce, duygu durum, davranış, hafıza ve öğrenme kapasitesini etkiler. Hastalığın ortaya çıkış nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, beyin kimyasındaki, sinyal iletimindeki düzensizliğin önemli bir etmen olduğu düşünülmektedir.
Hastalığın oluşumunda ya da atakların tekrarlamasında kişinin bireysel psikolojik yapısındaki güçlükleri, aile içi iletişim sorunları, çatışmalar, kutuplaşmalar, ebeveyn tutumları gibi etmenlerin de ciddi risk oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle Bipolar bozukluğun tedavisi sadece ilaç tedavisi ile sınırlı olmayıp aynı zamanda psikoterapötik yaklaşımı da içermektedir. Psikoterapi bireysel olarak hasta ile hasta ailesi ile ve grup terapisi uygulamalarını kapsamaktadır.
Bipolar bozuklukla başa çıkabilmek, hastalıkla birlikte yaşamayı, yaşam kalitesini en üst düzeyde tutmayı başarmak tedavinin en önemli parçasıdır. Psikoterapötik yaklaşımla hasta ve ailesinin hastalık hakkında bilinçlenmesi, hatalı tutumların düzeltilmesi, hastanın düşünce ve davranışlarının düzenlenmesi sağlanır. Örneğin; manik ve depresif dönemleri tetikleyen stres etmenlerini fark etmeleri ve bunlarla başa çıkma konusundaki çalışmalar hedeflerden biridir. Kullanılan terapi tekniklerinden biri olan Bilişsel Davranışçı Psikoterapi yaklaşımı ile hastanın depresif ve yükselmiş duygu durumlar sırasında ortaya çıkan çarpık düşünce ve inançları tanımlaması ve bunların düzeltilmesi de bir diğer önemli çalışma alanıdır.
Tedavinin akut tedavi ve koruyucu tedavi olmak üzere iki basamağı vardır. Akut tedavi hastalık belirtileri başladığı sırada, belirtileri mümkün olduğunca hızla yatıştırmak için uygulanır. Bu dönem hastanede yatarak tedaviyi de gerektirebilir. Koruyucu tedavi ise yeniden hastalanmayı engelleme amacı taşır. Akut tedavide öncelik hastanın ve çevresinin güvenliğinin sağlanması, intihar riski varsa önlenmesi, tanının netleştirilmesi, mani döneminde sakinlik verecek, depresyon döneminde ise ruhsal kalkınma sağlayacak tedavinin etkili ve güvenli biçimde uygulanmasıdır.
Biyolojik tedavide ilk adım ilaç tedavisidir. Ancak hastalık kişinin intihar riski var. Bu yüzden bu husus da dikkatli olunmalıdır daha önce ilaç tedavilerine bilinen direnç varsa elektro konvulsif tedavi (EKD) uygulanabilir. Yeni ilaçların kullanılır hale gelmesi ile EKT'ye ihtiyaç oranı azalmıştır ancak hala çok sayıdaki hasta için EKT en etkili tedavidir.
Bipolar bozukluk tanısı konulduğunda, hasta şunları yapmalıdır: Hastalık hakkında bilgi edinmeli ve tekrarlayan bir manik ya da depresif atağın erken uyarıcı belirtilerini fark edebilmeyi ve nasıl karşılık vereceğini öğrenmelidir. Hastalığın tanınması oldukça önemlidir. Kendini daha iyi hissetse bile tedavi planına bağlı kalmalıdır. Tedavi görülüyor ise iyilik halinde tedavi sonlandırılmamalıdır. Duygu-durum değişiklikleri, yeni stresler, ilaçlara reaksiyonlar vb' nin kaydını tutmalıdır. Birey stresi azaltmalı gerginleştirici faktörlerden uzak durmaya çalışmalı. Etkinlik ve gevşeme dönemlerini dengelemelidir. İlaçlarla tehlikeli etkileşimlerden dolayı alkolden ve uyuşturucu maddelerden uzak durmalıdır. Yeterli uyku almalı, sağlıklı besinler yemeli ve düzenli egzersiz yapmaya çalışmalıdır.İlaç tedavilerinin etki göstermesinin zaman alacağını kabul etmelidir.
Kişiye bipolar bozukluk tanısı koyulduğunda, ailesi bu hastalığı daha iyi kontrol altına almasında ona yardımcı olabilir. Yapabileceklerinden bazıları şunlardır: Hastalık hakkında bilgi edinmeli, tekrarlayan bir atağın erken uyarıcı belirtilerini fark edebilmeli ve nasıl karşılık vereceğini bilmeli. Hastayı tedavisine devam etmeye teşvik etmeli. Stresi olabildiğince azaltmalı ve düzenli bir ortam sağlamalı. Duygusal destek sağlamalı. Onu dinlemeye, onunla konuşmaya ve herhangi bir konuda yardımcı olmaya hazır olduğunu hastaya hatırlatmalı. İntiharla ilgili yorumları dikkate almalı.
KAYNAKLAR:
1. Dilsaver SC, Chen YW, Swann AC, Shoaib AM, Krajewski KJ. Suicidality in patients with pure and depressive mania. Am J Psychiatry 1994; 151:1312-1315
2. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-IV- TR) Köroğlu E (Çeviri Ed.) Yeniden gözden geçirilmiş 4. Baskı. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.
3. Özkürkçügil A, Aydemir Ö, Yıldız M, Danacı A, Köroğlu E. DSM-IV Eksen I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşmenin Türkçe’ye uyarlanması ve güvenilirlik çalışması. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12:233-236.
4. Eroğlu MZ. Bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2010.
5. Eroğlu MZ, Özpoyraz N. Bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım. Pskiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010; 2:206-236.
Manik Depresif Bozukluk veya Manik Depresyon adıyla da bilinen Bipolar Bozukluk, riskli davranışlar nedeniyle ilişkilere ve kariyere zarar veren, tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlara yol açabilen, ciddi bir psikiyatrik hastalıktır.
Bipolar bozuklukta, ruh halinde dönemsel değişiklikler yaşanır ki bu değişiklikler çok keskin uçlu olabilir. Manik dönemde hastan aşırı hareketli, enerjik, konuşkan, umursamaz, kendini güçlü hissettiği, öforik bir dönemi tanımla. Bu dönemde günlerce süren uykusuzluk, aşırı hareketlilik, durdurulamayan konuşma isteği ve konuşma, sinirlilik ve peşi sıra gelen saldırgan davranışlar, çok fazla ve gereksiz alışveriş yapma ve para harcama, impulsif riskli seks isteği en sık görülen belirtilerdir. Manik dönemlerde bazı hastalar yaratıcılıklarının arttığını, her şeyin harika gittiğini belirterek tedaviyi reddedebilirler. Hastalık ilerledikçe sonuçlar dramatikleşebilir ve felaketle sonuçlanabilir. Kişi umursamaz davranışlarda bulunabilir, aşırı para harcayabilir. Dürtüsel şekilde alınan riskli kararlar, davranışlar, kişiliğine uygun olmayan şekilde rastgele cinsel ilişkiye girmesi hasta ve ailesi için finansal ve sağlık riskleri oluşturabilir.
Hastalığın diğer döneminde de bir öncekine tamamen zıt olan ruh hali görülür. ‘Depresyon’ olarak tanımlanan bu dönemde üzüntü, ağlama, değersizlik, suçluluk hissi, enerji kaybı, haz kaybı, uyku problemleri ortaya çıkabilir. Depresif dönemler de aynı derecede tehlike taşıyabilir ve kişi intihar girişiminde bulunabilir.
Bipolar bozukluk genellikle ilk gençlik yıllarında görülür ve sıklıkla yaşam boyunca sürer. Her yaşta görülebilir ama en sık 20'li yaşların başında başlar. Toplumda görülme oranı % 1 ya da 2 dir. Tüm dünyada benzer sıklıkta görülmektedir. Kadın-erkek arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Çocuklarda ve yaşlılarda nadiren yeni teşhis edilmiş mani görülür.
Her ne kadar bipolar bozukluk gençlerde ve genç yetişkinlerde daha yaygın olsa da 6 yaşındaki çocuklarda ve daha büyüklerde de zaman zaman görülmektedir. Semptomların çoğu dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile veya davranış bozukluklarıyla, hatta normal, çocukça davranışlarla benzer olduğundan, küçük çocuklarda bipolar teşhisi çok zordur. Problemlerden biri, DEHB için kullanılan ilaçların maniyi DEHB olan çocuklarda tetiklemesidir. Bu yüzden tanı oldukça önemlidir ve tanı koyar iken dikkatli olunmalıdır. Küçük çocuklarda bipolar bozuklukta mani dönemi daha şiddetli olabilir; psikotik semptomlara, olmayan şeyleri görmeye ve duymaya daha yatkındırlar ve bu durum erken başlangıçlı psikozla karıştırılabilir. Depresif dönemde ağrı, acı gibi fiziksel semptomlardan yakınmaları olasıdır. Bipolar bozukluğu olan çocuklar ve yetişkinler arasındaki en kayda değer farklardan biri, bipolar bozukluğun çocuklarda çok daha hızlı evre değiştirmesidir. Yetişkinlerde manik ve depresif dönemler haftalar, aylar hatta yıllar sürerken, çocuklarda bir gün içinde gerçekleşebilir.
Hastalıkta genetik yatkınlık önemli bir risk olarak görülmektedir. Akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda hastalık görülme olasılığı %1-2 iken, birinci dereceden akrabasında bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı %7-8'e yükselmektedir. Tek yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde hastalık görülme olasılığı %45-60’a kadar yükselmektedir.
1) Bipolar mani veya hipomani
Yersiz,aşırı neşe hali, ya da öfke, sinirlilik, agresyon, aşırı konuşma, konudan konuya atlama, düşüncelerde hızlanma, abartılı özsaygı, Alışılmışın dışında enerji, daha az uyku ihtiyacı, İmpulsivite, düşüncesizce doyuma ulaşma isteği,
2) Bipolar depresyon
Depresif ruh hali ve düşük özsaygı, her zamanki aktivitelere karşı ilgi veya haz eksikliği, düşük enerji seviyesi, üzüntü, yalnızlık, çaresizlik, suçluluk duygusu, yavaş konuşma, yorgunluk ve zayıf koordinasyon, uykusuzluk veya aşırı uyuma, intihar düşüncesi, girişimi, düşük yoğunlaşma,
Hastalığın manik ya da depresif atak döneminde olan hasta; belirtilerin çok şiddetli olduğu durumda, riskli davranışlarının, intihar düşüncesinin girişimle sonuçlanmaması ya da saldırgan davranışlarının yatıştırılması amacıyla hastaneye yatırılır. Bipolar bozukluğu olanların yaklaşık %90'ı yaşamları boyunca en azından bir kez hastaneye yatırılmıştır.
Bipolar bozukluk, diğer hastalıklar gibi tıbbi bir hastalıktır. Beyindeki kimyasal maddeler, bir beyin hücresinden diğerine iletiler taşır. Beyin hücreleri arasında iletilerin doğru bir şekilde taşınması kişinin düşünce, duygu durum, davranış, hafıza ve öğrenme kapasitesini etkiler. Hastalığın ortaya çıkış nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, beyin kimyasındaki, sinyal iletimindeki düzensizliğin önemli bir etmen olduğu düşünülmektedir.
Hastalığın oluşumunda ya da atakların tekrarlamasında kişinin bireysel psikolojik yapısındaki güçlükleri, aile içi iletişim sorunları, çatışmalar, kutuplaşmalar, ebeveyn tutumları gibi etmenlerin de ciddi risk oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle Bipolar bozukluğun tedavisi sadece ilaç tedavisi ile sınırlı olmayıp aynı zamanda psikoterapötik yaklaşımı da içermektedir. Psikoterapi bireysel olarak hasta ile hasta ailesi ile ve grup terapisi uygulamalarını kapsamaktadır.
Bipolar bozuklukla başa çıkabilmek, hastalıkla birlikte yaşamayı, yaşam kalitesini en üst düzeyde tutmayı başarmak tedavinin en önemli parçasıdır. Psikoterapötik yaklaşımla hasta ve ailesinin hastalık hakkında bilinçlenmesi, hatalı tutumların düzeltilmesi, hastanın düşünce ve davranışlarının düzenlenmesi sağlanır. Örneğin; manik ve depresif dönemleri tetikleyen stres etmenlerini fark etmeleri ve bunlarla başa çıkma konusundaki çalışmalar hedeflerden biridir. Kullanılan terapi tekniklerinden biri olan Bilişsel Davranışçı Psikoterapi yaklaşımı ile hastanın depresif ve yükselmiş duygu durumlar sırasında ortaya çıkan çarpık düşünce ve inançları tanımlaması ve bunların düzeltilmesi de bir diğer önemli çalışma alanıdır.
Tedavinin akut tedavi ve koruyucu tedavi olmak üzere iki basamağı vardır. Akut tedavi hastalık belirtileri başladığı sırada, belirtileri mümkün olduğunca hızla yatıştırmak için uygulanır. Bu dönem hastanede yatarak tedaviyi de gerektirebilir. Koruyucu tedavi ise yeniden hastalanmayı engelleme amacı taşır. Akut tedavide öncelik hastanın ve çevresinin güvenliğinin sağlanması, intihar riski varsa önlenmesi, tanının netleştirilmesi, mani döneminde sakinlik verecek, depresyon döneminde ise ruhsal kalkınma sağlayacak tedavinin etkili ve güvenli biçimde uygulanmasıdır.
Biyolojik tedavide ilk adım ilaç tedavisidir. Ancak hastalık kişinin intihar riski var. Bu yüzden bu husus da dikkatli olunmalıdır daha önce ilaç tedavilerine bilinen direnç varsa elektro konvulsif tedavi (EKD) uygulanabilir. Yeni ilaçların kullanılır hale gelmesi ile EKT'ye ihtiyaç oranı azalmıştır ancak hala çok sayıdaki hasta için EKT en etkili tedavidir.
Bipolar bozukluk tanısı konulduğunda, hasta şunları yapmalıdır: Hastalık hakkında bilgi edinmeli ve tekrarlayan bir manik ya da depresif atağın erken uyarıcı belirtilerini fark edebilmeyi ve nasıl karşılık vereceğini öğrenmelidir. Hastalığın tanınması oldukça önemlidir. Kendini daha iyi hissetse bile tedavi planına bağlı kalmalıdır. Tedavi görülüyor ise iyilik halinde tedavi sonlandırılmamalıdır. Duygu-durum değişiklikleri, yeni stresler, ilaçlara reaksiyonlar vb' nin kaydını tutmalıdır. Birey stresi azaltmalı gerginleştirici faktörlerden uzak durmaya çalışmalı. Etkinlik ve gevşeme dönemlerini dengelemelidir. İlaçlarla tehlikeli etkileşimlerden dolayı alkolden ve uyuşturucu maddelerden uzak durmalıdır. Yeterli uyku almalı, sağlıklı besinler yemeli ve düzenli egzersiz yapmaya çalışmalıdır.İlaç tedavilerinin etki göstermesinin zaman alacağını kabul etmelidir.
Kişiye bipolar bozukluk tanısı koyulduğunda, ailesi bu hastalığı daha iyi kontrol altına almasında ona yardımcı olabilir. Yapabileceklerinden bazıları şunlardır: Hastalık hakkında bilgi edinmeli, tekrarlayan bir atağın erken uyarıcı belirtilerini fark edebilmeli ve nasıl karşılık vereceğini bilmeli. Hastayı tedavisine devam etmeye teşvik etmeli. Stresi olabildiğince azaltmalı ve düzenli bir ortam sağlamalı. Duygusal destek sağlamalı. Onu dinlemeye, onunla konuşmaya ve herhangi bir konuda yardımcı olmaya hazır olduğunu hastaya hatırlatmalı. İntiharla ilgili yorumları dikkate almalı.
KAYNAKLAR:
1. Dilsaver SC, Chen YW, Swann AC, Shoaib AM, Krajewski KJ. Suicidality in patients with pure and depressive mania. Am J Psychiatry 1994; 151:1312-1315
2. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-IV- TR) Köroğlu E (Çeviri Ed.) Yeniden gözden geçirilmiş 4. Baskı. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.
3. Özkürkçügil A, Aydemir Ö, Yıldız M, Danacı A, Köroğlu E. DSM-IV Eksen I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşmenin Türkçe’ye uyarlanması ve güvenilirlik çalışması. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12:233-236.
4. Eroğlu MZ. Bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2010.
5. Eroğlu MZ, Özpoyraz N. Bipolar bozuklukta koruyucu sağaltım. Pskiyatride Güncel Yaklaşımlar 2010; 2:206-236.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bipolar Bozukluk" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ferit KARADAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ferit KARADAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
bipolar bozukluk, bipolar bozukluk tedavisi, çocuklarda bipolar bozukluk, bipolar, tedavi, bozukluk, bipolar bozukluğu yaklaşım
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
