Özgüven: Karar Almak, Adım Atmak, Cesur Olmak Neden Zor ? Ne Yapmalı?
ÖZGÜVEN: KARAR ALMAK, ADIM ATMAK, CESUR OLMAK NEDEN ZOR ? NE YAPMALI?
Özgüven problemi olan kişilerin en önemli sorunlarından birisi de karar alıp, adım atamamaktır. Karar almak özgüven problemi olan birisi için oldukça zordur. Çünkü bir karar aldığı vakit bu kararın yanlış çıkma ihtimali ve bundan dolayı zarar göreceği endişesi onu bir hayli tedirgin etmektedir. Bu endişeli ve tedirgin bakış açısı zaman içinde kendini korumaya yönelik bazı davranış stilleri geliştirmesine neden olur. Örneğin sorumluluk almaları gerekiyorsa sorumluluk almamaya çalışır, başkalarının sorumlulukları almasını beklerler. Eğer bir işi yapmak zorunda kalırlarsa da işleri zamana yayarak veya erteleyerek sürüncemede bırakırlar. Bazen de adım atmak için onay arayışına girerler. Bu onay arayışı genellikle çevrelerinde buluna kişilere yapacakları her şey için soru sormak şeklinde gerçekleşir. Sorular sorarak alacakları kararda zararı minimuma indirmeye çalışırlar. Bu şekildeki garantici tutum onların adım atamamalarına ve çevrelerinde bulunan kişilere göre daha geri planda ve başarısız olmalarına neden olur.
Karar alamamalarında ve cesur adımlar atamamalarındaki en temel etken kaygı düzeylerinin yüksek olmasıdır. Genellikle kaygı düzeyi yüksek olan kişiler hata yapmaya karşı çok duyarlı olurlar. Hata yaparlarsa kabul edilmeyeceklerini, küçük düşeceklerini( rezil olacaklarını), altından kalkamayacakları bir durumla baş başa kalacaklarını düşündüklerinden veya hissettiklerinden dolayı çoğu vakit karar almak istemezler. Yani cesur adım atamazlar. Cesur adım atamadıkları için çoğu vakit fırsatları da kaçırırlar. Hep bir bekleyiş, emin olma arayışı onların daha tutuk, daha yavaş, daha geriden gelmelerine neden olur. Hâlbuki bu hayatta başarılı olmanın en temel koşullarından biridir adım atmak. Siz adım atarsınız ilerleyebilirsiniz. Adım atmadığınız vakit ise hep yerinizde sayar, sadece statükoyu devam ettirirsiniz.
Adım atamamaya neden olan bu kaygılı bakış açısının oluşmasında, başarısızlıkların ve geçmişte karşılaşılan olumsuz yaşantıların önemli bir rolü vardır. Özellikle çocukluk döneminde çok eleştirilen, çok kıyaslanan, benimsenmeyen, değer görmeyen, ihmal edilen kişilerin daha fazla kaygılı olduğu dolayısıyla cesur adımlar atmakta daha fazla zorlandıklarını görmekteyiz.
Sürekli olarak garanti aramak, tamamen risksiz bir karar verebilmek, gerçekleştirilmesi çok zor olan bir durumdur. Çünkü bu hayatta alacağınız her kararda veya atacağınız her adımda mutlaka bazı risk bulunur. Bazen her şeyi kontrol altına aldığınızı düşündüğünüz anlarda bile hiç beklemediğiniz olumsuz etkenler ortaya çıkabilmektedir. Yani bu dünyada yüzde yüz garanti diye bir şey söz konusu değildir. Sadece çok riskli veya az riskli olaylar vardır fakat siz her şeyde garanti ararsanız, her şeyin mükemmel olmasını beklerseniz ilerlemeniz mümkün olmayacaktır.
Karar almayı, adım atmayı zorlaştıran nedenlerinden biri de ayrıntılı bakış açısıdır. Özgüven sorunu olan kişiler hatanın sonucunda oluşacak olumsuz sonuçla karşılaşmamak için tüm ayrıntıları hesaba katarlar. Yapacakları işleri o kadar çok ayrıntısıyla düşünürler ki bir müddet sonra o işlerin içinde boğulurlar. Çünkü hata yapmamak için alacağı kararın ayrıntılarını, derinlemesine analiz ettiği vakit mutlaka bunların arasından bazı yanlış, olumsuz, eksik bir şeyler bulurlar. Eğer siz bütün ayrıntıları hesaba katmaya başlarsanız bu ayrıntılar bir müddet sonra dallanıp budaklanacak ve kontrol edemeyeceğiniz seviyeye gelecektir. Bu kadar ayrıntılı bakış açısının diğer olumsuz etkisi ise zaman kaybettirmesidir. Gereksiz bir şekilde ayrıntılandırılan her iş, size yeni bir takım uğraşları getirecek ve dolayısıyla daha fazla zaman kaybedeceksiniz. Bir saatte bitecek iş üç saatte, 2 günde bitecek iş bir haftada bitecektir. Zamanın bu şekilde verimsiz kullanılması hem yeni işlere başlamayı zorlaştıracak, hem fiziksel hem de zihinsel olarak daha fazla yorulmanıza neden olacaktır.
Adım atmayı zorlaştıran en önemli sebeplerden bir diğeri de olumsuz bakış açısıdır. Alacağınız kararlarda hemen olumsuzu görürseniz bu durum moralinizin düşmesine, tedirginliğe ve adım atmak için gerekli olan enerjiyi içinizde hissedememenize neden olur. Olumlu baktıkça kolay adım atarsınız. Olumsuz baktıkça her şey zorlaşır. Nasıl karanlıkta koşmak zordur, olumsuz baktığınız vakit de her şey bir anda karanlık olur. Artık koşmak riskleri barındırır. Eğer koşarsanız ya bir yerlere çarpar, ya yolunuzu bulamaz kaybolur ya da bir yerlere takılır düşersiniz. Bu nedenle ışığa, yani olumlu bakış açısına ihtiyacınız vardır. Olumlu baktıkça cesaretiniz artar. Cesaretiniz arttığı vakit ise daha kolay karar verir, daha kolay adım atarsınız.
Başkaları ne der?, Nasıl bakar?, Acaba nasıl görünürüm? Düşünceleri de adım atmayı zorlaştıran bir diğer nedendir. Alacağınız kararları çevrenizdeki insanlara göre belirlemek oldukça yanlış bir tutumdur. Çevrenizdeki herkesin olaylara bakış açısı farklıdır. Alacağınız kararlarda insanlar farklı farkı düşünebilir ama siz herkese göre kendinizi şekillendirmeye çalışırsanız hem adım atamazsınız, hem de kendiniz olmaktan uzaklaşırsınız. Artık başkalarının tercihlerini yaşarsınız. Başkalarının tercihleri de sizin işinize yaramaz çünkü gerçekten sizin beklentilerinizi karşılamıyordur.
Bazen içinizden hiçbir şey yapmak gelmez. Adım atmak, karar almak çok zor gelebilir fakat bu endişeler genellikle ilk adımı atana kadardır. Küçükte olsa bir adım attığınız vakit artık sürecin bir parçası olursunuz. Sürecin parçası olduğunuzda ise üzerinize düşen bazı sorumlulukları fark eder ve bu konuda bazı adımlar atmak zorunda kalırsınız. Adım attıkça da attığınız her adım size farklı bir ufuk, farklı bir bakış açısı kazandırır, ilerlemenize imkan verir. İlerlediğiniz oranda başarılı olursunuz. Başarılı olduğunuz oranda da kendinizi daha iyi hissedersiniz. Kendinizi daha iyi hissettikçe de daha cesur adımlar atarsınız. Bu bir döngü şeklinde devam eder. Bu döngüyü başlatmanız gerekir. Tıpkı bir trenin vagonları gibi. En öndeki lokomotif hareket ederse diğer bütün vagonlarda bu hareketten etkilenir. Karar almakta, adım atmakta böyledir. Bir adım attığınız vakit mutlaka bunun devamı gelecektir. Artık durağan olmaktan çıkıp dinamik bir yapı kazanırsınız.
Kararlar verme konusunda yapılabilecek en önemli adımlardan biri diğeri de davranışlarınızın farkına varabilmenizdir. Bu farkındalığı şu soruları kendinize sorarak bulabilirsiniz:
-Neden korkuyorum?
-Burada zor olan şeyler neler?
-En kötü ne olabilir?
-Bu kararı almamak bu adımı atmamak bana neler kazandırır, neler kaybettirir?
-Bu adımı atamayacak, bu kararı alamayacak kapasitede bir insan mıyım?
-Acaba bunları gerçekleştirebilecek bir yeteneğim yok mu?
-Acaba çevremdeki insanlar bunu nasıl gerçekleştiriyor?
-Çevremdeki insanlar gerçekten benden çok daha iyi özelliklere mi sahip?
-Acaba yine ayrıntılı mı düşünüyorum?
-Acaba yine en olumsuzunu mu görüyorum? Olumlu bir şey yok mu?
Sorularının cevapları bizim için çok önemlidir bir kişi adım atacağı vakit veya hayatı ile ilgili herhangi bir kararda bu soruları mutlaka kendisine sormalıdır. Bu sorular bir farkındalık oluşturacak ve hayata daha reel bakmanıza imkan verecektir.
Dünya üzerindeki bütün başarılara baktığınız vakit hepsinin altında cesaretin, cesur adımların önemli bir rolü olduğunu görürsünüz. Geçmişte büyük galibiyetler gerçekleştiren komutanların acaba kaç tanesi endişeliydi? Kaç tanesi gireceği mücadeleleri kazanamayabilir miyim diye bakıyordu? Muhtemelen çoğu üstesinden geleceğine inanarak bu mücadelelere girdi ve adımlar attı. Muhtemelen bu cesareti ortaya koymasalardı başkalarının onların peşinden gelmelerini sağlayamazlardı. İmkansız gibi görülen bütün başarılarda hep cesaretin izlerini görürsünüz. O yüzde adım atmalı adım atmaktan kaçınmamalısınız.
Uzman Psikolog Vedat AKDEMİR
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Özgüven: Karar Almak, Adım Atmak, Cesur Olmak Neden Zor ? Ne Yapmalı?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Vedat AKDEMİR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Vedat AKDEMİR'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
14 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
