Meslek seçip sınava giren gençler daha başarılı olur



Küçük yaşlardan itibaren bir mesleği kendilerine hedef seçen gençler, okul hayatları boyunca bu hedef doğrultusunda çalışıyor. Bu da ÖSS sınavında, diğerlerine oranla daha başarılı olmalarını sağlıyor..



Çocuk Gelişim Uzmanı Şenay Yılmaz, ÖSS'ye hazırlanan gençlerin nasıl daha başarılı olabileceğine dair soruları yanıtladı:



* Ergenliğe giren çocuğun sınav başarısı düştüyse ne yapmak lazım? Ergenlik sınav başarısını etkiler. Önce, neden sınavda başarılı olamadığı araştırılmalıdır. Bu dönemde aile bireyleri; ergenle çok fazla çatışma yaşamamalı, onu dinlemeye ve anlamaya çalışmalı, yaptığı hatalardan dolayı aşırı tepki verme, kıyaslama ve eleştirilerden kaçınmalıdır. Olabildiğince 'ben' dilini kullanmalı, yaşanan olumsuz durum karşısında kendi hislerinizi anlatmalısınız. Unutmayın ki bu, hayat boyu süren bir dönem değildir. Sabır ve sağduyu ile yaklaşarak bu süreci en az hasarla atlatmanızda fayda vardır.


BİR HEDEFİ OLSUN* ÖSS sınavına hazırlanan gençler çalışma isteğini yitirmişse, aileler onları nasıl motive edebilir? İsteksizliğin yenilmesi hiç de kolay değildir. Ona bir hedef koyun. Örnegin bir meslek hedefi koymasını sağlayın. Çocuğun daha altıncı sınıftan itibaren bu hedefini belirlemesi gerekir. "İleride şunu olmak istiyorum" demeyen çocuk başarısız olur, çalışmak istemez. Haftanın en az 4-5 günü düzenli çalışması gerekir. Yapamıyorsa, haftada birle başlasın. Ailenin eleştirisi ve mutsuzluğu çalışma isteğini düşürür. Onu duymayın, dinleyin. Ona değer verdiğinizi açık açık söyleyin. Konuşurken beden dilinizi de kullanın. İsteksizliğinin nedenlerini onunla konuşun. Sürekli yaptığı hataları değil, yapabildiği başarıları vurgulayın. Öğüt verici, "Benim zamanımda şöyleydi. Ben şunları yaptımgibi cümleler kurmayın.



* Ortaokulda başarısız olan bir çocuk, lisede de aynı performansı mı gösterir? Çocukta hafif düzeydeki zihinsel gerilik veya öğrenme sorunu varsa, lisede çok başarısız olabilir. Ama çocuğun zekasında sorun yoksa, orada ailenin tutumu devreye girer. Lise başarısızlığı aile kaynaklıdır.



* Ergenlik dönemindeki gençlerin, sınav stresini yenmeleri için ne yapmaları gerekir? Yaşanılan stresi farklı yönlere kanalize etmeye, özellikle aile içi iletişimi daha etkin hale getirmeye çalışın. Görsel şekilde öğreniyorsa, küçük notlar çıkartması lazım. Sınav öncesi planlı ve programlı çalışmaya odaklanmalı. Yapabileceğine inanmalı. Motivasyonunu artıracak yöntemler bulmaya çalışmalı. Daha önceki başarılarını düşünmeli ve bu başarıları kazanırken uyguladığı stratejileri gözden geçirmeli. Stres yönetimini öğrenmeli. Sınava, önyargıyla girmemeli. Gevşeme egzersizlerini öğrenmeli ve sınav öncesi aşırı fiziksel aktivitelerden kaçınmalı.



ETKİLİ ÇALIŞMAK ŞART

* Çok çalışmak sınav başarısı getirir mi?

Hayır. Önemli olan etkili ve kaliteli çalışmaktır. Hedefe yönelme başarıyı getirir.



* Aileler çocuğun dersi bildiğini ama sınavda başarılı olamadığını düşünüyorsa ne yapmalı? Sınav korkusuna karşı alıştırmalar yaparak aşama aşama üstüne gidin. Bu süreçte aşağılama, kızma, zorlama yapmayın. Küçük küçük adımlarla korkunun üzerine giderek onu yenmesi konusunda ikna etmeye çalışın. Başarılarını vurgulayıp, kendine güvenini destekleyin. Korkma esnasında aşırı kollayıcı tutumdan sakının. Onunla, korkunun aşılabilirliği üzerine konuşun. Ama sürekli bu konudan bahsedip, korkusunu da pekiştirmeyin. Eğer çocuğunuzdaki korkuyu bu aşamalara rağmen yenemiyorsanız, mutlaka bir uzmandan destek alın.

* Aileler gençlerin arkadaş seçimine kural koymalı mı?

Hayır ama önlemler almalı. Arkadaşlık, evde karşılanamayan bir gereksinimdir. Çocuğun o olgunluğa gelebilmesi çok önemlidir. Bazı anne-babalar çocuğunun arkadaşlarını seçiyor, kimlerle oynaması gerektiği konusunda yaptırımcı davranıyor. Bu doğru değildir. Bazı annebabalar çocuğunu dışarıdaki olumsuzluklardan korumak için onunla gezer, arkadaşlık adına yapılan tüm etkinlikleri çocuğuyla beraber yapar. Bu da yanlıştır. Ebeveyn çocuğuna güveniyor ve onu iyi yetiştirdiğine inanıyorsa, kötü arkadaşlıklar kuracağından endişe etmemelidir. Özgüveni olan çocuklar, arkadaş ilişkilerinde de başarılı olur.

* Sınavlarda devamlı başarısız olan bir çocuğun şevki kırılır mı?

Evet. Motivasyonu düşer, başarısızlığı sürekli yaşadığından bir süre sonra sınavları umursamamaya bile başlayabilir. Çok çalışır (kendi kapasitesi dahilinde), çabalar, gayret gösterir. Ancak sonuç her seferinde hüsranla sonuçlanır. Bu zamanla, çocuğun kendini sorgulamaya başladığı kısır bir döngüye döner. Arkadaşları ile kendisini kıyaslamaya başlar, farklılıkları anlamaya çalışır ve nihayetinde kendini yetersiz görerek kişisel sorunlara kadar uzayan bir seri sorun oluşur.

Denetleyin ama yasak koymayın



* Sosyal aktivitesi çok olan gençlere ailelerin yasak koyması gerekir mi?

Çocuğunuzu kontrollü olarak denetleyin ama "Şu olmamalı, bu olmamalı" gibi yaptırım doğru değildir.



* Tek başına mı, yoksa arkadaşlarla mı ders çalışmak daha yararlıdır? Çocuktan çocuğa göre değişir. Son yıllarda gelişen çoklu zeka kuramına göre; çocuğunuzun sosyal zekası kuvvetli ise arkadaşları ile çalışması kesinlikle etkili olur. Yok eğer içsel zekası kuvvetli ise, onun için yalnız çalışmak daha etkili ve olumludur.



* Kitap okumak başarı üzerinde olumlu bir etki yaratır mı?

Ailelerin en fazla şikayet ettiği sorunlardan biri bu. Okuma zorla sevdirilemez. Okuma sevgisinin kazandırılması için öncelikli olarak aile bireylerinin de okumayı sevmesi lazım. Çocuğa okuması konusunda yapılan baskılar, tam tersi okumaya karşı isteksizlik olarak tepki geliştirir. Bu nedenle ona emir cümleleri olarak verdiğiniz uyarıları bırakıp, hayatınızın çok doğal bir parçası gibi davranın. Eğer isterse birlikte kitap okumayı deneyin. Onun ilgisini çekecek olanları seçin, kısa hikayeleri kullanın ve kesinlikle zorlamayın.