2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kişilik, Kişilik Bozuklukları ve Tedavisi
MAKALE #8573 © Yazan Uzm.Psk.H. Fatih DANE | Yayın Mart 2012 | 9,743 Okuyucu
Kişilik nedir ?

Kişilik bir anlamda; bireyin kendine özgü olan ve başkalarından ayırt ettiren uyum özelliklerini içerir. Kişilik gün boyunca kişinin düşünsel, duygusal ve davranışsal özelliklerinin tümüyle karakterize olduğu sabit, önceden tahmin edilebilir özellikler olarak tanımlanabilir. Kişilik hayatın zorluklarını ele almanın oturmuş bir yolu, diğer insanlarla ilişki kurmanın bir tarzıdır.

Kişilik bozuklukları nedir ?

Kişinin içinde yaşadığı kültürün beklentilerinden sapan; kişinin sosyal ve iş yaşantısındaki işlevselliğini bozan, erken çocukluk döneminden itibaren süregelen, yayılgan, esnemeyen davranış örüntüleri ve içsel yaşantılarıdır. Kişilik bozukluğu olan hastalar hem çevre hem de kendilerini etkileyen, bununla ilişkili olarak derinliğine yerleşmiş, esnek olmayan uyumu bozucu özellikler gösterirler.

Kişilik bozukluğunun belirtileri nelerdir, bozukluk hangi alanlarda kendini gösterir?
Kişilik bozukluğunda değişmeyen tutum ve davranışlar kendini gösterir. Düşünce farklılıklarında(kişinin kendisini, başkalarını ve olayları yorumlama biçiminde) duygulanım farklılıklarında(duygusal tepkilerin görülme aralığı, yoğunluğu, değişkenliği ve uygunluğu), insanlar arası ilişkilerde yaşanan zorluklarda, dürtülerini kontrol etmekte yaşanan zorluklarla kendini gösterir.


Belirtileri çevre ile uyumu bozar, kişi problemi kendinde aramayan, dış çevreyi değiştirme ve kendine uygun hale getirmeye çalışan bir durumdadır. Bu düşünce, duygu, davranış ve dürtüleri benliğine uyumludur.


Kişilik bozuklukları kimlerde, ne zaman görülür?


Kişilik bozukluklarının toplumda görülme sıklığı bozukluğun türüne göre değişkenlik gösterir. Toplumda görülme yüzdesi % 1 ila % 10 arasında değişmektedir. Türlerine göre erkekler ve kadınlar arasında görülme yüzdesinde farklılıklar gözlemlenmektedir. Erken çocukluk döneminden itibaren kazanılır ve erken ergenlik döneminde gözlemlenmeye başlanır.

Kişilik bozukluğunda ne zaman hastaneye yatış gerekir?


Kişilik bozuklukları erken çocukluk döneminden itibaren gelişen kalıcı davranış kalıplarıdır. Bu yüzden tedavisinde çoğunlukla ayaktan tedavi önerilmektedir. Ancak kişilik bozukluklarına eşlik eden psikiyatrik hastalıklar gözlemleniyorsa, yoğun depresyon, manik bir epizod, psikotik süreçler, kendine ve çevreye zarar verme davranışı ile intihar olgusu, bu nedenlerle hastaneye yatışının gerekli olduğu değerlendirilebilir.



Kişilik bozuklukları türleri nelerdir ?


A kümesi kişilik bozuklukları; paranoid, şizoid, şizotipal,

B kümesi kişilik bozuklukları; antisosyal, sınır, histeriyonik, narsistik,

C kümesi kişilik bozuklukları; çekingen, bağımlı, obsesif kişilik bozukluğudur.

Paranoid kişilik bozukluğu nedir ?


A kümesi kişilik bozukluğudur; kişi şüpheci, güvensizdir. Çevrenin düşmanca,sadakatsiz olduğunu düşünürler. Huzursuz, kızgın bir tavır gözlemlenir.Hastalığının yaygınlığı %0.5-2.5 tir. Erkeklerde daha yaygındır. Yaşam boyu sürer. Şizofreninin habercisidir. İş ve evlilik sorunlarına yol açar.


Şizoid kişilik bozukluğu nedir ?


A kümesi kişilik bozukluğudur. Çekingenlik belirgin özelliğidir. İnsan ilişkilerinde yetersiz, içedönük, donuk kişilerdir. İzole ve yalnızdırlar.Bozukluk genel popülasyonun % 7.5 ünde görülür. Kadınlarda daha yoğun gözlemlenir. Şizoid kişilik bozukluğunun başlangıcı erken çocukluk dönemidir.Tüm kişilik bozuklukları gibi, şizoid kişilik bozukluğu uzun sürelidir, ancak yaşam boyu olması şart değildir.


Şizotipal kişilik bozukluğu nedir ?


A kümesi kişilik bozukluğudur. Tuhaf veya yabancı kişilerdir. Bireysel düşünce,garip fikirler, referans fikirleri, illüzyonlar ve depersonalizasyon şizotipal kişilerin her gün ki dünyasının bir parçasıdır. Popülâsyonun %3 kadarında görülür. Şizotipal kişilik bozukluğunda düşünce ve ilişki kurma bozulmuştur. Batıl inançları olabilir veya gelecekten haber verebildiklerini iddia edebilirler. Sonuç olarak izole edebilirler ve az arkadaşları vardır.


Antisosyal kişilik bozukluğu nedir ?


B kümesi kişilik bozukluğudur.Antisosyal kişilik bozukluğu devamlılık gösteren antisosyal veya suç türünde hareketlerle özellik gösterir. Erkeklerde %3,kadınlarda %1 görülme olasılığı vardır. Bozukluğun başlangıcı 15 yaştan öncedir. Yalancılık, okuldan kaçma, evden kaçma, hırsızlık, kavga, madde kullanımı ve yasal olmayan aktiviteler çocukluk başlangıcında da olduğu bildirilen tipik deneyimlerdir.


Borderline(Sınır) Kişilik bozukluğu nedir ?


B kümesi kişilik bozukluğudur. Borderline kişilik bozukluğu olan hastalar nöroz ve psikoz arasındaki sınırdadır ve sıra dışı stabil olmayan afekt, mizaç,davranış, obje ilişkileri ve benlik imajı ile özellik gösterir. Toplumun %1–2kadarında gözlemlenir. Duygulanım dalgalanmaları yaygın olarak görülür. Hem bağımlılık, hem de düşmanlık hissettikleri için borderline kişilik bozukluğu olan hastalar düzensiz kişilerarası ilişkilere sahiptirler.


Histerionik kişilik bozukluğu nedir ?


B kümesi kişilik bozukluğudur. Renkli,dramatik, kolay heyecanlanan, dışadönük, duygusal, uzun süren bağlılık ve derinliği sürdürme yetersizliğine sahip kişilerdir. Görülme sıklığının toplumda%2–3 kadar olduğu gözlemlenmektedir. Kadınlarda daha sık gözlemlenir. Güvence arayışı içindedirler.

Narsistik kişilik bozukluğu nedir ?


B kümesi kişilik bozukluğudur. Kendilerini aşırı derece de önemseme ve aynı alanda eşi olmadığı şeklinde büyüklük duyguları ile karakterizedir. Narsistik kişilik bozukluğunun görülme sıklığı %2–16 dır. Eleştiri kaldıramazlar. Öfkelenebilirler.


Çekingen kişilik bozukluğu nedir ?


C kümesi kişilik bozukluğudur. Sosyal çekilmeye yol açabilen reddedilmeye aşırı duyarlılık gösterebilen tarzları vardır. Utanma, ahbaplık, için büyük istek duyarlar, ancak utangaçtırlar. Görülme sıklığı %1-10 arasındadır. Meslek alanlarında çekingen kişilik bozukluğu olan hastalar sık olarak sorumluluk gerektirmeyen işler yaparlar. Sosyal fobi gelişebilir.


Obsesif-Kompulsif kişilik bozukluğu nedir ?


C kümesi kişilik bozukluğudur. Duygusal katılık, düzenlilik, ısrarcılık,inatçılık ve kararsızlıkla karakterizedir. Bozukluğun asıl özelliği mükemmeliyetçilik ve esneksizliğin ısrarcı örneğidir. Erkeklerde kadınlardan daha fazla görülür, düzenlilik, temizlikle ve ayrıntılar mükemmellik gözlemlenir. Soğuk, uzlaşmayı beceremezler, kararsızdırlar. Toplumda görülme sıklığı % 1 dir. Erkeklerde daha sık gözlemlenebilir.


Bağımlı kişilik bozukluğu nedir ?


C kümesi kişilik bozukluğudur. Kendisine güveni yoktur. Karar verme sorumluluğunu başkalarına bırakırlar.Onayı kaybetmekten korkarlar, karşı olsa da susarlar. Eyleme kendileri başlayamazlar. Yalnız kalmaktan korkarlar. İlişkileri bozulacak diye ihtiyaçlarını göz ardı ederler. Yakın ilişkileri biterse yerine koymak için telaşla başka bir ilişki ararlar. Görülme sıklığı % 1.5 dir. Kadınlarda daha yaygındır. Bağımlı kişilik bozukluğu olanlar bedeli ne olursa olsun ayrılamazlar ve bedel öderler. Akrabalarında erkeklerde depresyon, kadınlarda panik bozukluğu görülür. Sınır ve çekingen kişilik bozukluğu birlikte görülür.

Kişilik bozukluğunun tedavisi nasıl olmaktadır ?

Kişilik bozuklukları biyopsikososyal hastalıklardır. Bozukluğun tedavisinde ilaca yönelik biyolojik tedaviler, psikolojik problemleri çözmeye yönelik terapötik yaklaşımlar ve sosyal ilişkileri düzenlemeye yönelik psikoeğitim ve aile terapileri yer alır. Kişilik bozukluklarının erken çocukluk döneminden itibaren geliştiği, genetik kökenleri olduğu, ergenlik döneminde alevlendiği dikkate alındığında, tedavisinin uzun yıllar süreceği açıktır.


Kişilik bozukluğunun tedavisinin ortalama 4-6 yıl sürdüğü söylenebilir. Bu süreçte uzun süreli bireysel terapiyle birlikte grup terapileri ve aile terapileri uygulanabilir. Yapılan son araştırmalarda kişilik bozukluğunun terapilerinde bilişsel davranışçı, diyalektik ve şema terapilerinin daha yararlı olduğu bulunmuştur. Terapilerin yanı sıra, hastalarda sıklıkla görülen duygulanımlarında dalgalanmalar, depresif dönemler, anksiyete krizleri gibi eşlik eden diğer psikiyatrik hastalıkları için ilaçla tedavi kullanılmaktadır.

Hasta yakınları neler yapmalıdır?

Kişilik bozukluğu vakaları genellikle hastalık olarak görülmediği için yakın çevresi tarafından davranışlarını değiştirmesine yönelik baskı görür. Üstelik davranım özelliklerini bilerek yaptıkları düşünülür. Bu durum hem hasta hem de hasta yakınları için stres vericidir ve daha farklı problemlere neden olur. Ailelerin yakınlarının hasta olduklarını kabul ettikten sonra, bu konuda çaba sarf etmeleri de tedavide önemli bir basamağı temsil etmektedir. Tedavi sürecinde psikoterapist ve ailelerin sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olmaları önemlidir. Özellikle tedavi sürecinde sık sık uzman değiştirilmemesi ve ailelerin psikoloğu ve hekimlerden oluşan, tedavi ekibi ile işbirliği içerisinde ortak çalışılması tedavide önemli bir basamağı teşkil etmektedir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kişilik, Kişilik Bozuklukları ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.H. Fatih DANE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.H. Fatih DANE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
H. Fatih DANE Fotoğraf
Uzm.Psk.H. Fatih DANE
İstanbul
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi52 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.H. Fatih DANE'nin Yazıları
► Kişilik ve Kişilik Bozuklukları Psk.Emir Emre DOĞAN
► Kişilik Bozuklukları Psk.Fadıl KARAKOÇ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Enes KUŞ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Ferit KARADAŞ
► Kişilik Bozuklukları Psk.Dnş.Özgür TÖNBÜL
► Kişilik Bozuklukları Psk.Gonca BAĞLAR
► Kişilik Bozuklukları Psk.Şeyma KAMA
► Kişilik Bozuklukları Psk.Pınar BAŞPINAR CAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Kişilik, Kişilik Bozuklukları ve Tedavisi' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Psikoterapi Süreci Kasım 2016
► Depresyon ve Tedavisi Kasım 2015
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:54
Top