2007'den Bugüne 92,232 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,964 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



İnsan Neden Hayır Diyemez?
MAKALE #19058 © Yazan Psk.Necdet DÖNMEZ | Yayın Kasım 2017 | 5,324 Okuyucu
Gerek yazılı ve görsel basında gerekse sosyal medyada psikoloji bilimi ile ilgili bölümlerde birçok kez karşınıza çıkmıştır “Hayır deyin hayatınız değişsin!” ya da “İnsanlar hayır diyemedikleri için mutsuz oluyorlar.” tarzı sloganlaşmış cümleler. Gerçekten bir problem midir hayır demek ya da bu beceri bu kadar mahir midir mutlu olmamız konusunda? Evet ben de hayır demenin önemli bir beceri olduğu, yerinde ve zamanında kendi tercihini ortaya koyabilmek adına insanın hayır diyebilmesinin iyi olduğu konusunda bu cümleler ve bu cümleleri kuranlarla aynı fikirdeyim. Bu noktada aynı fikirdeyiz ama insanlar bunu nasıl yapacaklar? Ya da yapamayanlar neden yapamıyorlar? Hayır diyememenin ne gibi bir işlevi var insanların ruhsal dünyalarında? Bu ve bunun gibi soruları çoğaltabiliriz, çoğaltmalıyız. Çünkü nedenselliğini net bir şekilde ortaya koyamazsak sadece “Hayır deyin!” demek havada kalacaktır, dayanaksız kalacaktır. Unutulmamalıdır ki her bir insanın hikayesi farklıdır ve ne kadar farklı hikaye varsa o kadar farklı hayır diyememe nedeni olabilir.

Hayır deme konusunda sıkıntı yaşayan insan tiplerine ve bunun nedenselliğine bakacak olursak;

İlk olarak bahsedeceğimiz insanlar karşısındakinin sevgisine muhtaç hissedip onunla bağlantıda kalmak uğruna karşısındakinin isteklerini yerine getiren kişiler. Bu insanlar için en önemli şey karşısındaki insanın onu sevmesi ve gitmemesidir. İlla ki fiziki olarak gitmesin gerekmiyor. Gözleriyle duygusal olarak geri çekilen bir bakış bile bu insanlara terk edilmişlik hissi yaşatabilir. Kendilerinden verdikleri karşılığında bekledikleri şey sevilmek ve terk edilmemektir. Bunun nedeni ise çocukluklarında ne zaman kendi başlarına bir eylemde bulunsalar geri çekilen bir anne modeliyle karşı karşıya kalmış olmalarıdır büyük ihtimalle. Ancak söz dinleyen, uslu, kendi başına iş yapmayan çocuk olduklarında ödüllendirilmiş, sevgi alabilmişlerdir. Yetişkinlikteki karşılığı da sevgiyi alabilmek uğruna insanlara hayır diyememek olarak karşımıza çıkabilir.

İkinci grupta karşımıza her şeye gücü yettiğine inanan, tüm istekleri karşılamaya kadir olduğunu hisseden ve dahası bu istekleri karşılamazsa kendisini değersiz hisseden insanlar çıkar. Onlara göre kendileri dünyanın en özel insanlarıdır ama büyük bir çelişki olarak etraflarındaki insanların bu özelliği onaylamalarına ihtiyaçları vardır. Bu yüzden onlar kimseye hayır diyemezler, her şeyi başarmak durumundadırlar. Aksi takdirde bir değersizlik ve parçalanma riskiyle karşı karşıya hissederler. Bu kişilerin çocukluk çağı yaşantılarına bakıldığında çok fazla onay alıp her şey önlerine serilmiş olabilir ya da bunun tam tersi hiç onay alamayıp fazlaca kırılmış ve eleştirilmiş olma ihtimalleri mevcuttur. Dahası anne baba için proje olarak görülen, kendi ideallerini çocuk üzerinden yaşayan anne babaların çocukları da her şeyi yapabilme inancına sahip olabilirler.
Üçüncü grupta bir görev bilinciyle karşısındakine evet diyen (ya da hayır diyemeyen), adeta karşısındakini bir efendi kendini de bir köle gibi konumlandıran kişileri görürüz. Bu insanların tek amacı kendilerini güvenli bir mesafede tutarak karşısındakinin duygusal anlamda kendilerine yakınlaşmasının kendi iç dünyalarını görmelerinin önüne geçmektir. Çünkü çok yakın olurlarsa duygusal anlamda “ele geçirilmek”, “yaşamlarına el konulması”, “hapis olmak”… gibi kaygıları mevcuttur. Bunu da ancak karşısındakine adeta bir köle-efendi ilişkisi ile uyumlanarak durdurabileceklerine inanırlar ve karşısındakine hayır diyemezler.

Dördüncü olarak özellikle otorite olarak görülen insanlar karşısında hissedilen “korku” duygusu nedeniyle hayır deme sıkıntısı yaşayan insanlar görebiliriz. Aslında içlerinde otorite sayabilecekleri (örneğin erkekler için baba kadınlar için anne ve türevleri) insanlara karşı yoğun bir öfke vardır; ancak hem onu hem kendini bu öfkenin yok etmesinden korkar ve yoğun korku yaşar. Baş kaldırmak yerine isteklere evet demek çok daha güvenli bir yoldur.

Beşinci olarak olumsuz düşünce olarak ve öğrenilmiş davranış görünümlü “hayır diyememe” karşımıza çıkabilir. Kişinin etrafında düşünsel ve davranışsal anlamda “hayır diyemeyen” ve bunu çocuklarına da öğreten insanlar olabilir. Örneğin “İnsanlara hayır denmez.” şeklinde düşünsel yönlendirmeler ve isteklere verilen “evet” davranışlarının ödüllendirilmesi bunu sağlayabilir.

Sonuç olarak tek bir “hayır diyememe” şekli olmadığı gibi tek bir “hayır diyememe” nedeni de yoktur. Her insanın özel bir hikayesi vardır ve bu hikayenin yarattığı bir neden-sonuç ilişkisi vardır. Bu da sürekli tekrar eden örüntüler şeklinde, sürekli tekrar eden benzer olaylar şeklinde kendini insan hayatında gösterir. İnsan bir bakar ki diğer insanlarla ilişkilerinde hep aynı şeyler olmaktadır. Gariptir ki hep “Bir dahaki sefere farklı olacak.” diye insan kendi kendine söyler. Ancak bir girdap misali çeker içine bu döngüler ve insan girdabın ortasında buluverir kendini. Bu döngülerin kişiye özel neden-sonuç ilişkisini bulmak önce bu döngüyü durdurur ve ve sonrasında bu döngü kırılarak gerektiği yerde “hayır diyebilme” davranışı sağlıklı bir şekilde yerleştirilebilir. Bunları bazen tek başımıza bulmak zor olabilir. Bu yüzden bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım alınması faydalı olabilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"İnsan Neden Hayır Diyemez?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Necdet DÖNMEZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Necdet DÖNMEZ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     4 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Necdet DÖNMEZ Fotoğraf
Psk.Necdet DÖNMEZ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi41 kez tavsiye edildiTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Necdet DÖNMEZ'in Yazıları
► Nasıl ve Neden Hayır Deriz Psk.Feyza TOPÇU
► İnsan Neden Bunalır? Dr.Psk.Deniz ÇINARBAŞ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,964 uzman makalesi arasında 'İnsan Neden Hayır Diyemez?' başlığıyla benzeşen toplam 28 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Dini Takıntılar Nisan 2019
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:40
Top