Uyku Nedir? Uyku Bir Alışkanlık mı Yoksa İhtiyaç mı?
"Uyku nedir? Uyku bir ihtiyaç mı yoksa alışkanlık mı? Bir insan uykusuz da yaşamını sürdürebilir mi?" sorularını düşünürken uyku ile ilgili yapılmış birden çok araştırma olduğunu gördüm. Öncelikle bunlarla ilgili birkaçını sizlerle paylaşmak isterim.
Stanford Üniversitesi Tip Merkezi Uyku Kliniginden Dr.William Dument’e göre, uyumak ve rüya görmek son derece önemlidir. Uyku ve uykuda rüya görmek insanın fizyolojik dengesini saglamaktadir. Ingiltere Milli Fizik Laboratuari Bilgisayar Bilimleri Bölümünde Araştırmacı Psikolog Dr. Evans’a göre uykunun tek maksadi rüya görmemiz için, zemin hazirlamaktır. Temple Üniversitesinden Prof. Dr.Fred.Rofers uykunun aslında aktif yaşamdan tamamiyla uzaklasmak olmadigini, aksine yavaslayan kalp de dahil olmak üzere tüm uzuvlarımızın degisik bir tip yasayis durumuna girdigini ileri sürmektedir.Chicago üniversitesi uyku arastirmalarindan Allan Rechtschaffen yaptığı EEG gözlemlerinde, uykunun hiç bir fonksiyonu olmadigini iddia ve ispat etmiştir. Uyku sırasında bile beynin sürekli faaliyet halinde bulunması aslında uyku ve rüya görmenin çok da öneli olmadığını Rechtschaffen'a düşündürmüştür.
Bazı araştırmacılar uykunun ne denli önemli olduğunu ileri sürerken bazı araştırmacılar da aslında sadece bir alışkanlık olduğunu iddia etmektedirler. Uyku acaba gerçekten de geceye dair bir alışkanlık olabilir mi?
Kendi ülkemizdeki duruma bakacak olursak uyku önemli ihtiyaçlardan biri gibi görülmektedir. Nitekim uyku klinilerinin açılması, uyku ile ilgili tedavi planlarının geliştirilmesi, önlemlerin alınmaya çalışılması aslında uykunun önemini ortaya koymaktadır.
Uyku bozukluklarının genel yaygınlığına bakıldığında % 15-35 civarında olduğu, % 10-20 oranında ise ağır ve kalıcı bir şekilde uykusuzluktan yakınanların bulunduğu görülmektedir. İnsanlar yaşamlarının bir döneminde bir nedenle ( ekonomik, ailevi, sağlık sorunları gibi) uykusuzluk sorunu yaşayabilmektedirler. Bu insanların bir kısmı sorunların ortadan kalkmasıyla birlikte uyku sorununu da çözdüklerini gözlemleyebiliyoruz. Ancak başka bir bölüm insan ise sorunlar ortadan kalksa bile uykusuzluk sorununu yaşamaya devam ediyorlar
İnsanlar uyuyamadıklarında huzursuz,gergin, sinirli, yorgun, dalgın, dikkati dağınık olurlar ki bu da aslında uykunun insan sağlığı üzerindeki önemini ortaya koyar görünmektedir.
Günlük hayatimizda gerek işte, gerek trafikte, gerek eş ve çocuklarimizla yaşadigimiz stres, ekonomik sorunlar, medyada izlediğimiz cinnet ve cinayet haberleri, ülkenin içinde bulunduğ karışık siyasi gündem, uzun çalisma saatleri, kendimize ve hobilerimize zaman ayiramamak, en önemlisi zihinsel anlamda tam olarak dinlenememek ve rahatlayamamak da uykusuzluk sorununa neden olmaktadir
Sagligimizi, yasam kalitemizi, zihinsel ve fiziksel performansimizi son derece olumsuz etkileyen uykusuzluk sorununun çesitli nedenleri olmakla birlikte genellikle endise, korku ve depresyona bagli olarak ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
En sık olarak rastaladığımız uyku sorunu ise bir uyku bozukluğu olarak tanımlanan ve bilinen "insomnia"dır.
İnsanın biyo-psiko-sosyal bir varlık olduğu gerçeğinden hareketle, uykusuzluğun sadece psikolojik nedenlerine değil, sosyolojik ve biyolojik nedenlerine de bakmak gerekiyor. Çarpinti, kabizlik, horlama, kalp hastaligi, sik idrara çikma, kasintili deri hastaliklari, sirt ve eklem agrilari gibi fiziksel nedenleri olabilir. Bu rahatsizligi belirlemek için elbetteki bir dizi hormanal ve çeşitli biyokimyasal testlerden de yararlanilabilir.
Ayrica yaslilik, alinan bazi ilaçlarin yan etkileri, kafein, alkol ve sigara tüketimi, geç saatlerde yeme aliskanligi, vardiyali isler, sevilen birinin vefati, isten çikarilma, ailede cerayan eden bir sorunun çözüme kavuşturulamaması, toplumda yaşanan olaylar gibi etki ve etkenler de uykusuzluga neden olabilir.
Eger uykusuzluk sorunu birkaç haftadan fazla devam ederse (ki bir gece yaşanan uykusuzluk, bir sonraki gece de ayni sorunu yasayabilme endisesini beraberinde getirebilecektir) bu durumda mutlaka bir doktora müracaat edilmelidir.
Pekala uykusuzluk yaşayıp yaşamadığızı nasıl anlayacaksınız. Bunun temel belirtileri nelerdir?
Uykuya dalamama, çok geç ve güç dalma.
Uyku halini sürdürememe, sık sık uyanma.
Sik sik uykunun bölünmesi, sağa sola dönme.
Erken saatlerde uyanma, bir daha uyumama.
Peki uykusuzluğun insan üzerindeki etkileri neler olabilir?
Yorgunluk
Huzursuzluk
Gerginlik
Fiziksel ve zihinsel performans eksikligi
Konsantrasyon güçlügü
Hafiza zayifligi
Kaza risklerinin artmasi
Dikkat dağınıklığı
İş yapmada isteksizlik
Sorunları çözmede erteleme
( Yukarda ifade edilen belirtiler merkezimize uykuzusluk zorunu ile başvuran bireylere " uykusuzluğun üzerinizdeki etkileri nelerdir?" sorusuna aldığımız yanıtlardan derlenmiştir.)
Uykusuzluk ile başa çıkma yöntemleri olarak neler kullanılabilir?
Saglikli ve dengeli beslenmek,
Düzenli egzersiz yapmak (özellikle açik havada),
Masaj yaptirmak,
Yoga ve meditasyon gibi zihni ve bedeni rahatlatici faaliyetlerde bulunmak,
Uykusuzluga neden olan fiziksel ya da psikolojik bir neden varsa alan uzmanına başvurmak,
Rast gele ilaç kullanmamak,
Sigara, alkol ve kafein tüketimine dikkat etmek ve/veya sınırlamak,
Doktor tavsiyesi ile gereken vitaminleri almak,
Bitki çaylarından faydalanmak,
Banyo suyuna gül, ıhlamur gibi rahatlatici aromaterapi yaglari eklemek,
İş stresini ve öfkeyi eve özellikle de yatak odasina taşimamak,
Evde aksam saatleri es ve çocuklarla kaliteli dolu dolu zaman geçirmek,
Hobilere zaman ayirmak,
Radyasyon yaydiklari için televizyon, bilgisayar, müzük seti, cep telefonu gibi elektronik cihazlari yatak odasindan çikarmak,
Odanin ne çok sicak ne de çok soguk olmamasina dikkat etmek,
Yatmadan önce yatak odasini havalandirmak,
Yatmadan önce korku filmi yada rahatsiz edici program ve tartisma konularini izlememek,
Yatmadan önce bir fincan rahatlatici bitki çayi ya da ilik süt içmek ve yaninizda su bulundurmak,
Yatmadan önce ilik bir dus almak, banyo yapmak,
Uykunuz gelmiyorsa uyumak için kendinizi zorlamamak,
Yatmadan önce sevdiginiz türde keyifli bir kitap okumak,
Yataginizin ayrica gecelik ve pijamanizin rahat olmasina dikkat etmek,
Yatmadan önce hafif ve rahatlatici müzik dinlemek,
Yatmadan önce cinsel aktivitede bulunmak,
Gündüz şekerleme adı verilen kısa süreli uykulara dalmamak
Ayni saatlerde yatip,ayni saatlerde kalkmaya özen göstermek,
Olabildigince zihninizi bosaltip güzel seyler düsünmeye çalismak.
( Yukarda sıraladığımız öneriler merkezimize başvuran danışanlarımızın uykusuzluk sorununa karşı önlem olarak denedikleri ve olumlu sonuç elde ettikleri bireysel çözüm yollarıdır. İfade ettiğim gibi bireysel çözüm yollarıdır. Herkese uygun geleceği anlamını taşımaz.)
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi insan biyo-psiko-sosyal bir varlıktır ve sorunlara yaklaşırken sorunların biyolojik mi, psikolojik mi yoksa sosyolojik kaynaklı mı olduğuna bakmak gerekli. Öncelikli olarak uykusuzluğun biyolojik kökeni kontrol edilmeli, eğer biyolojik bir sorun yoksa bu durumda psiko-sosyal kaynakları ve bu kaynakların birey üzerindeki etkilerini görüşmek adına bir uzman görüşüne başvurulubalir.
Stanford Üniversitesi Tip Merkezi Uyku Kliniginden Dr.William Dument’e göre, uyumak ve rüya görmek son derece önemlidir. Uyku ve uykuda rüya görmek insanın fizyolojik dengesini saglamaktadir. Ingiltere Milli Fizik Laboratuari Bilgisayar Bilimleri Bölümünde Araştırmacı Psikolog Dr. Evans’a göre uykunun tek maksadi rüya görmemiz için, zemin hazirlamaktır. Temple Üniversitesinden Prof. Dr.Fred.Rofers uykunun aslında aktif yaşamdan tamamiyla uzaklasmak olmadigini, aksine yavaslayan kalp de dahil olmak üzere tüm uzuvlarımızın degisik bir tip yasayis durumuna girdigini ileri sürmektedir.Chicago üniversitesi uyku arastirmalarindan Allan Rechtschaffen yaptığı EEG gözlemlerinde, uykunun hiç bir fonksiyonu olmadigini iddia ve ispat etmiştir. Uyku sırasında bile beynin sürekli faaliyet halinde bulunması aslında uyku ve rüya görmenin çok da öneli olmadığını Rechtschaffen'a düşündürmüştür.
Bazı araştırmacılar uykunun ne denli önemli olduğunu ileri sürerken bazı araştırmacılar da aslında sadece bir alışkanlık olduğunu iddia etmektedirler. Uyku acaba gerçekten de geceye dair bir alışkanlık olabilir mi?
Kendi ülkemizdeki duruma bakacak olursak uyku önemli ihtiyaçlardan biri gibi görülmektedir. Nitekim uyku klinilerinin açılması, uyku ile ilgili tedavi planlarının geliştirilmesi, önlemlerin alınmaya çalışılması aslında uykunun önemini ortaya koymaktadır.
Uyku bozukluklarının genel yaygınlığına bakıldığında % 15-35 civarında olduğu, % 10-20 oranında ise ağır ve kalıcı bir şekilde uykusuzluktan yakınanların bulunduğu görülmektedir. İnsanlar yaşamlarının bir döneminde bir nedenle ( ekonomik, ailevi, sağlık sorunları gibi) uykusuzluk sorunu yaşayabilmektedirler. Bu insanların bir kısmı sorunların ortadan kalkmasıyla birlikte uyku sorununu da çözdüklerini gözlemleyebiliyoruz. Ancak başka bir bölüm insan ise sorunlar ortadan kalksa bile uykusuzluk sorununu yaşamaya devam ediyorlar
İnsanlar uyuyamadıklarında huzursuz,gergin, sinirli, yorgun, dalgın, dikkati dağınık olurlar ki bu da aslında uykunun insan sağlığı üzerindeki önemini ortaya koyar görünmektedir.
Günlük hayatimizda gerek işte, gerek trafikte, gerek eş ve çocuklarimizla yaşadigimiz stres, ekonomik sorunlar, medyada izlediğimiz cinnet ve cinayet haberleri, ülkenin içinde bulunduğ karışık siyasi gündem, uzun çalisma saatleri, kendimize ve hobilerimize zaman ayiramamak, en önemlisi zihinsel anlamda tam olarak dinlenememek ve rahatlayamamak da uykusuzluk sorununa neden olmaktadir
Sagligimizi, yasam kalitemizi, zihinsel ve fiziksel performansimizi son derece olumsuz etkileyen uykusuzluk sorununun çesitli nedenleri olmakla birlikte genellikle endise, korku ve depresyona bagli olarak ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
En sık olarak rastaladığımız uyku sorunu ise bir uyku bozukluğu olarak tanımlanan ve bilinen "insomnia"dır.
İnsanın biyo-psiko-sosyal bir varlık olduğu gerçeğinden hareketle, uykusuzluğun sadece psikolojik nedenlerine değil, sosyolojik ve biyolojik nedenlerine de bakmak gerekiyor. Çarpinti, kabizlik, horlama, kalp hastaligi, sik idrara çikma, kasintili deri hastaliklari, sirt ve eklem agrilari gibi fiziksel nedenleri olabilir. Bu rahatsizligi belirlemek için elbetteki bir dizi hormanal ve çeşitli biyokimyasal testlerden de yararlanilabilir.
Ayrica yaslilik, alinan bazi ilaçlarin yan etkileri, kafein, alkol ve sigara tüketimi, geç saatlerde yeme aliskanligi, vardiyali isler, sevilen birinin vefati, isten çikarilma, ailede cerayan eden bir sorunun çözüme kavuşturulamaması, toplumda yaşanan olaylar gibi etki ve etkenler de uykusuzluga neden olabilir.
Eger uykusuzluk sorunu birkaç haftadan fazla devam ederse (ki bir gece yaşanan uykusuzluk, bir sonraki gece de ayni sorunu yasayabilme endisesini beraberinde getirebilecektir) bu durumda mutlaka bir doktora müracaat edilmelidir.
Pekala uykusuzluk yaşayıp yaşamadığızı nasıl anlayacaksınız. Bunun temel belirtileri nelerdir?
Uykuya dalamama, çok geç ve güç dalma.
Uyku halini sürdürememe, sık sık uyanma.
Sik sik uykunun bölünmesi, sağa sola dönme.
Erken saatlerde uyanma, bir daha uyumama.
Peki uykusuzluğun insan üzerindeki etkileri neler olabilir?
Yorgunluk
Huzursuzluk
Gerginlik
Fiziksel ve zihinsel performans eksikligi
Konsantrasyon güçlügü
Hafiza zayifligi
Kaza risklerinin artmasi
Dikkat dağınıklığı
İş yapmada isteksizlik
Sorunları çözmede erteleme
( Yukarda ifade edilen belirtiler merkezimize uykuzusluk zorunu ile başvuran bireylere " uykusuzluğun üzerinizdeki etkileri nelerdir?" sorusuna aldığımız yanıtlardan derlenmiştir.)
Uykusuzluk ile başa çıkma yöntemleri olarak neler kullanılabilir?
Saglikli ve dengeli beslenmek,
Düzenli egzersiz yapmak (özellikle açik havada),
Masaj yaptirmak,
Yoga ve meditasyon gibi zihni ve bedeni rahatlatici faaliyetlerde bulunmak,
Uykusuzluga neden olan fiziksel ya da psikolojik bir neden varsa alan uzmanına başvurmak,
Rast gele ilaç kullanmamak,
Sigara, alkol ve kafein tüketimine dikkat etmek ve/veya sınırlamak,
Doktor tavsiyesi ile gereken vitaminleri almak,
Bitki çaylarından faydalanmak,
Banyo suyuna gül, ıhlamur gibi rahatlatici aromaterapi yaglari eklemek,
İş stresini ve öfkeyi eve özellikle de yatak odasina taşimamak,
Evde aksam saatleri es ve çocuklarla kaliteli dolu dolu zaman geçirmek,
Hobilere zaman ayirmak,
Radyasyon yaydiklari için televizyon, bilgisayar, müzük seti, cep telefonu gibi elektronik cihazlari yatak odasindan çikarmak,
Odanin ne çok sicak ne de çok soguk olmamasina dikkat etmek,
Yatmadan önce yatak odasini havalandirmak,
Yatmadan önce korku filmi yada rahatsiz edici program ve tartisma konularini izlememek,
Yatmadan önce bir fincan rahatlatici bitki çayi ya da ilik süt içmek ve yaninizda su bulundurmak,
Yatmadan önce ilik bir dus almak, banyo yapmak,
Uykunuz gelmiyorsa uyumak için kendinizi zorlamamak,
Yatmadan önce sevdiginiz türde keyifli bir kitap okumak,
Yataginizin ayrica gecelik ve pijamanizin rahat olmasina dikkat etmek,
Yatmadan önce hafif ve rahatlatici müzik dinlemek,
Yatmadan önce cinsel aktivitede bulunmak,
Gündüz şekerleme adı verilen kısa süreli uykulara dalmamak
Ayni saatlerde yatip,ayni saatlerde kalkmaya özen göstermek,
Olabildigince zihninizi bosaltip güzel seyler düsünmeye çalismak.
( Yukarda sıraladığımız öneriler merkezimize başvuran danışanlarımızın uykusuzluk sorununa karşı önlem olarak denedikleri ve olumlu sonuç elde ettikleri bireysel çözüm yollarıdır. İfade ettiğim gibi bireysel çözüm yollarıdır. Herkese uygun geleceği anlamını taşımaz.)
Daha önce de ifade ettiğimiz gibi insan biyo-psiko-sosyal bir varlıktır ve sorunlara yaklaşırken sorunların biyolojik mi, psikolojik mi yoksa sosyolojik kaynaklı mı olduğuna bakmak gerekli. Öncelikli olarak uykusuzluğun biyolojik kökeni kontrol edilmeli, eğer biyolojik bir sorun yoksa bu durumda psiko-sosyal kaynakları ve bu kaynakların birey üzerindeki etkilerini görüşmek adına bir uzman görüşüne başvurulubalir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Uyku Nedir? Uyku Bir Alışkanlık mı Yoksa İhtiyaç mı?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Ayla KETRE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Ayla KETRE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
uyku, uyku nedir, uykunun yararları, uykunun faydaları, niçin uyuruz, uyku alışkanlığı, uykusuzluk, uykusuzluk problemi, uykusuzluk tedavisi, uykusuzluk sorunu, uyku bozuklukları, insomnia, uyuyamama, uykuya dalamama, uykusuzluğun sonuçları
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
