Sağlıklı beslenme ve diyet, herkesin az çok fikir sahibi olduğu bir konudur ve bu konuda bilgi kirliliği çok fazladır. Fazla kilolu bireyler kısa sürede çok fazla kilo vermeye ilgi duydukları için, ”popüler diyet” kavramı gün geçtikçe yayılmaktadır. Bireyler takıntı haline getirdikleri kilolarından kurtulmak için en kestirme yolu tercih ederek aslında vücutlarına ciddi zararlar vermektedir. Popülerlik adına ortaya atılan ve aslı olmayan diyet efsanelerinden bazıları ve Türkiye’de buna inanan insan yüzdeleri aşağıdaki gibidir:
• Ana öğünlerden birini atlarsam kilo veririm.
Yanlış. İnsan vücudu ”adapte olmak” üzerine tasarlanmıştır. Vücuda yeterli besin alınmadığı ve uzun saatler aç bırakıldığı zaman vücut bu duruma adapte olur: metabolizma hızını azaltır, daha fazla yağ depolar, vitamin&mineral eksikliklerini belli bir süre depolardan karşılamaya çalışır ancak bir süre sonra kilo kazanımı başlar, besin ögesi eksiklikleri kendini gösterir. Bunun yanı sıra ana öğünleri atlamak, bir sonraki öğüne kadar kan şekerinin aşırı düşmesine ve o öğünde fazla besin alımına yol açar.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %93’ü inanmaktadır.
• Ne kadar az uyursam o kadar fazla kilo veririm.
Yanlış. Günde 6-7 saatten az uyumak vücutta tokluk hissi üzerine etkili olan ”leptin” hormonu salınımını olumsuz etkiler, bunun yerine zıt etki gösteren ”ghrelin” hormonu artar ve gece geç saatlerde besin tüketimine eğilim oluşur. Bunun yanı sıra, gece 23.00-04.00 saatleri arasında salgılanan başka bir hormon da ”melatonin”dir. Bu hormon karanlıkta salınır ve antioksidan etki göstererek vücudunuzu toksinlerden arındırır, vücudun yenilenmesini sağlar. Az uyuyarak bu hormon aktivitesini engellemiş olursunuz. Ayrıca az uyumak vücutta ”kortizol” hormonunun artmasına neden olur. Bu hormon stres hormonu olarak bilinir. Bağışıklık sisteminizi zayıflatır, kan şekerinizi yükseltir ve vücutta yağlanmaya sebep olur.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %40’ı inanmaktadır.
• Saat 19.00’dan sonra birşey yersem şişmanlarım.
Yanlış. Akşam yemeğinizi 18.30-19.00 saatlerinde yediğinizde, sabaha kadar birşey tüketmediğinizi düşünürsek en az 12 saatlik bir açlık söz konusu olur. Bu kadar uzun süreli açlık vücudu olumsuz etkiler, kaçamaklara eğilim oluşur ve uzun süreli devam ettirilemez. Sağlıklı beslenme düzeninde akşam yemeğinin saat 18.00’da tüketilmesi ve sonra saat 21.00’da meyve ile bir ara öğün yapılması gerekmektedir. Bu şekilde kan şekeri uyku vaktine kadar çok fazla düşmemiş olur ve metabolizmanız yavaşlamaz. Önemli olan, saat 21.00’da ara öğün olarak ne yediğiniz ve ara öğünden kaç saat sonra uyuduğunuzdur.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %37’si inanmaktadır.
• Açken spor yaparsam daha çok yağ yakarım.
Yanlış. Vücut spor sırasında enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi ise karbonhidratlardan karşılar. Spordan 1 saat önce 1 adet meyve veya küçük kepekli tost vb. karbonhidrat ağırlıklı besinler alınmalı, spor sonrasında ise süt, yoğurt gibi proteinden zengin besinler ile beslenilmelidir. 3-4 saatlik açlık ardından spor yapılması yağ dokunun değil kas dokunun kaybına neden olur.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %74’ü inanmaktadır.
• Light ürünleri istediğim kadar tüketebilirim.
Yanlış. Diyet ürünlerin de bir kalori değeri olduğu unutulmamalıdır. İçerisindeki yağ-şeker miktarının azaltılmış olması bu ürünlerin sınırsız tüketileceğini göstermez. Sıfır kalori gibi görünen diyet bisküvilerin ara öğünlerde ancak 3’er adet tüketilmesi uygundur. Bu tarz ürün tüketiminde mutlaka besin etiketi takibi yapılmalıdır.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %95’i inanmaktadır.
• Proteini çok tüketirsem daha hızlı zayıflarım.
Yanlış. Her bireyin kendine özel protein ihtiyacı vardır. Bu miktarı pratik hesaplamanın yolu yetişkinler için kg başına 0,8 gram protein alımı şeklindedir. Bu miktarın aşılması durumunda proteinin böbreklerden süzülmesi aşamasından böbreklere aşırı yük biner ve fonksiyon bozuklukları oluşur. Mucize besin olmadığı gibi mucize besin ögesi de yoktur, protein de ihtiyaç duyulduğu kadar alınmalıdır.
*Bu efsaneye Türkiye’deki kilolu bireylerin %79’u inanmaktadır.
Yukarıdaki efsaneler, arama motorunun yalnızca %1’ini oluşturuyor. Maalesef bunlar gibi asılsız popüler diyet hikayelerinden milyonlarca bulunmakta. Vücudunuzu sevin ve ona zarar verebileceğini düşündüğünüz her türlü yöntemden uzak durun. Kilo probleminizi kendiniz çözemiyorsanız ”Google”a başvurmak yerine bir uzmana danışın.