Fiziksel Aktivite: Sağlıklı Yaşamın Bir Parçası
Eskiden sadece uzun yaşamak insanların arzu ettiği bir durum iken günümüzde yaşam kalitesini arttırarak yaşamak, uzun yaşamak kadar önemli bir konu haline gelmiştir. Sağlıklı yaşlanmak ve yaşa bağlı oluşabilecek sağlık risklerini çeşitli yöntemlerle en aza indirebilmek için temel etkenler beslenme ve fiziksel aktivitedir.Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nun 2002 raporuna göre, hareketsiz yaşam dünya çapında yılda 1.9 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır. Dünya genelindeki meme kanseri, kolon kanseri ve diyabet vakalarının yaklaşık olarak %10-16’sına ve kalp hastalıklarının %22’sine hareketsiz yaşam sebep olmaktadır.
Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivite ile diyabet, kalp-damar hastalıkları, kanser, obezite gibi kronik hastalıklara yakalanma riskiniz % 32, hastalık maliyetleri ise % 20 ile %55 arasında azalmaktadır. Bunun yanında iş verimliliği % 2 ile 15 arasında artmaktadır.
Yaşla birlikte beslenmeyle ilgili sağlık sorunları oluşabilmekte, fiziksel aktivite düzeyi azalmakta ve özellikle kadınlar arasında hareketsiz yaşam daha fazla görülmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde; teknolojinin gelişmesi ve yaşam biçimin gelişmesiyle evde, iş yerinde ve tüm yaşamda fiziksel aktivite ihtiyacı azalmaktadır. Bu azalmaya sebep olan faktörler şunlardır:
• İşyeri
• Ulaşım (yürüme, bisiklet kullanma, vb.)
• Ev içi işler
• Boş zaman aktiviteleri (spor ve rekreasyonel aktiviteler) Birey bu alanların tümünde küçük değişikliklerle aktif olabilir. İş yerinde asansör kullanmak yerine merdivenleri tercih etmesi veya mesai arkadaşlarıyla telefon görüşmesi yerine yanına giderek yüz yüze görüşmesi basit ama etkisini kısa zamanda görebileceği değişiklikler olacaktır. Ulaşımda yapabileceğiniz düzeltmeler ise kısa mesafeleri yürüyerek gitmek, dolmuştan veya arabadan 1 durak önce inmek olabilir. Bu alanlarda sağlığınıza en büyük katkısı olacak olan şüphesiz boş zaman aktiviteleridir. Haftada en az 3 gün 30 dakikalık yapacağınız egzersizler enerji harcamanıza katkı sağlayacağı gibi kronik hastalıklardan korunmanıza da yardımcı olacaktır.
Fiziksel aktivite ile egzersiz aynı şey midir? Değilse farkları nelerdir?
Fiziksel aktivite dediğimiz kavram; iskelet kaslarının kasılması sonucu üretilen, dinlenme durumunun üzerinde enerji harcamayı gerektiren bedensel hareketlerdir. Daha basit olarak ev iş, alışveriş, merdiven inme çıkma, temizlik gibi uyumak dışında yaptığınız tüm aktivitelerdir. Egzersiz ise planlı, istemli, fiziksel uygunluğun bir ya da birkaç unsurunu geliştirmeyi amaçlayan sürekli aktivitelerdir. Egzersiz belli bir amacı içerir. Belli bir tempoda yürüyüş yapmak, fitness, aorobik, koşu, yüzme gibi. Ikisi arasındaki farkı bir örnekle açıklarsak, işe gitmek için veya markette alışveriş yaparken yürümeniz fiziksel aktivite, ancak spor ayakkabılarınızla parkta veya yürüyüş yolunda belli tempoda yürümeniz ise egzersizdir.
Fiziksel aktivite ve egzersizin yararları nelerdir?
Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivite günümüzde sıklıkla görülen obezite, diyabet, kalp-damar hastalıkları, kanser, hipertansiyon gibi kronik hastalıklar yanında konstipasyon, barsak hastalıklarının önlenmesine veya gecikmesine yardımcı olur. Ayrıca fiziksel aktivite felç riskini azaltır.
En önemli faydalarından birisi ki bireylerin çoğunun spor yapmasının temelidir, yağ dokusunu azaltır, yağsız doku oranını artırır. Sağlıklı bir şekilde zayıflamanıza, vücudunuzun şekle girmesine yardımcı olur.
Her yaşta fiziksel olarak aktif olmak kemiklerin dayanıklılığını artırır.Kemik yoğunluğunu artırır ( osteoporoza karşı koruyucudur ). Güneş ışığından da faydalanarak yapacağınız yürüyüşlerdeD vitamininde desteğiyle kemikleriniz daha güçlü olacaktır.
Kolesterol probleminiz yoksa dahi yapacağını egzersiz HDL( iyi kolesterol) yükselmesine, LDL ve VLDL (kötü kolesterolün) düşmesine büyük katkı sağlayacaktır.
Çocuklarda düzenli fiziksel aktivite büyüme ve gelişmeyi hızlandırır. Düzenli ve aktif olarak yapılan fiziksel aktivitenin, çocuklarda boy uzunluğuna 10 santimetreye kadar katkısı olduğu araştırmalarda gösterilmiştir.
Isteyerek yapılan fiziksel aktivite zevklidir ve yaşama arzusunu geliştirir. Kişi kendini daha güçlü hisseder ve özgüveni artar.
Grup halinde yapılan fiziksel aktivite sosyal bir paylaşımdır, eğelnce ve arkadaşlığın sürdürüldüğü bir yere ait olma duygusunu sağlar.
Yaşlılarda günlük aktivitelerini desteksiz yapabilme yetisini geliştirir.
Egzersize başlarken dikkat edilmesi gereken şeyler var mıdır? Varsa nelerdir?
Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivite ile diyabet, kalp-damar hastalıkları, kanser, obezite gibi kronik hastalıklara yakalanma riskiniz % 32, hastalık maliyetleri ise % 20 ile %55 arasında azalmaktadır. Bunun yanında iş verimliliği % 2 ile 15 arasında artmaktadır.
Yaşla birlikte beslenmeyle ilgili sağlık sorunları oluşabilmekte, fiziksel aktivite düzeyi azalmakta ve özellikle kadınlar arasında hareketsiz yaşam daha fazla görülmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde; teknolojinin gelişmesi ve yaşam biçimin gelişmesiyle evde, iş yerinde ve tüm yaşamda fiziksel aktivite ihtiyacı azalmaktadır. Bu azalmaya sebep olan faktörler şunlardır:
- Okullarda, beden eğitimi dersine verilen önemin azalması, çocukların yoğun sınav takvimiyle fiziksel aktiviteye ayıracak zamanların kısıtlı olması
- Yapılaşma ve şehirleşme planında fiziksel aktivite için gerekli alanların azalması
- Alışveriş merkezlerinin gelişmesi, bu merkezlere arabayla ulaşımın artması
- Yürüme yerine motolu araçların kullanımının yaygınlaşması
- Merdiven kullanımı yerine, yürüyen merdiven ve asansör kullanımının artması
- Televizyon izlemeye, bilgisayar oyunları ve internet kullanımına ayrılan zamanın artaması
- Ev işlerini yapmaya yönelik iş yapmayı kolaylaştıran aletlerin geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaşmasıdır.
• İşyeri
• Ulaşım (yürüme, bisiklet kullanma, vb.)
• Ev içi işler
• Boş zaman aktiviteleri (spor ve rekreasyonel aktiviteler) Birey bu alanların tümünde küçük değişikliklerle aktif olabilir. İş yerinde asansör kullanmak yerine merdivenleri tercih etmesi veya mesai arkadaşlarıyla telefon görüşmesi yerine yanına giderek yüz yüze görüşmesi basit ama etkisini kısa zamanda görebileceği değişiklikler olacaktır. Ulaşımda yapabileceğiniz düzeltmeler ise kısa mesafeleri yürüyerek gitmek, dolmuştan veya arabadan 1 durak önce inmek olabilir. Bu alanlarda sağlığınıza en büyük katkısı olacak olan şüphesiz boş zaman aktiviteleridir. Haftada en az 3 gün 30 dakikalık yapacağınız egzersizler enerji harcamanıza katkı sağlayacağı gibi kronik hastalıklardan korunmanıza da yardımcı olacaktır.
Fiziksel aktivite ile egzersiz aynı şey midir? Değilse farkları nelerdir?
Fiziksel aktivite dediğimiz kavram; iskelet kaslarının kasılması sonucu üretilen, dinlenme durumunun üzerinde enerji harcamayı gerektiren bedensel hareketlerdir. Daha basit olarak ev iş, alışveriş, merdiven inme çıkma, temizlik gibi uyumak dışında yaptığınız tüm aktivitelerdir. Egzersiz ise planlı, istemli, fiziksel uygunluğun bir ya da birkaç unsurunu geliştirmeyi amaçlayan sürekli aktivitelerdir. Egzersiz belli bir amacı içerir. Belli bir tempoda yürüyüş yapmak, fitness, aorobik, koşu, yüzme gibi. Ikisi arasındaki farkı bir örnekle açıklarsak, işe gitmek için veya markette alışveriş yaparken yürümeniz fiziksel aktivite, ancak spor ayakkabılarınızla parkta veya yürüyüş yolunda belli tempoda yürümeniz ise egzersizdir.
Fiziksel aktivite ve egzersizin yararları nelerdir?
Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivite günümüzde sıklıkla görülen obezite, diyabet, kalp-damar hastalıkları, kanser, hipertansiyon gibi kronik hastalıklar yanında konstipasyon, barsak hastalıklarının önlenmesine veya gecikmesine yardımcı olur. Ayrıca fiziksel aktivite felç riskini azaltır.
En önemli faydalarından birisi ki bireylerin çoğunun spor yapmasının temelidir, yağ dokusunu azaltır, yağsız doku oranını artırır. Sağlıklı bir şekilde zayıflamanıza, vücudunuzun şekle girmesine yardımcı olur.
Her yaşta fiziksel olarak aktif olmak kemiklerin dayanıklılığını artırır.Kemik yoğunluğunu artırır ( osteoporoza karşı koruyucudur ). Güneş ışığından da faydalanarak yapacağınız yürüyüşlerdeD vitamininde desteğiyle kemikleriniz daha güçlü olacaktır.
Kolesterol probleminiz yoksa dahi yapacağını egzersiz HDL( iyi kolesterol) yükselmesine, LDL ve VLDL (kötü kolesterolün) düşmesine büyük katkı sağlayacaktır.
Çocuklarda düzenli fiziksel aktivite büyüme ve gelişmeyi hızlandırır. Düzenli ve aktif olarak yapılan fiziksel aktivitenin, çocuklarda boy uzunluğuna 10 santimetreye kadar katkısı olduğu araştırmalarda gösterilmiştir.
Isteyerek yapılan fiziksel aktivite zevklidir ve yaşama arzusunu geliştirir. Kişi kendini daha güçlü hisseder ve özgüveni artar.
Grup halinde yapılan fiziksel aktivite sosyal bir paylaşımdır, eğelnce ve arkadaşlığın sürdürüldüğü bir yere ait olma duygusunu sağlar.
Yaşlılarda günlük aktivitelerini desteksiz yapabilme yetisini geliştirir.
Egzersize başlarken dikkat edilmesi gereken şeyler var mıdır? Varsa nelerdir?
- İlk olarak, egzersize başlamadan önce doktorunuza danışın ve kendinize birden yüklenerek çok zorlamayın. En rahat başlangıç yürüyüş yaparak olandır. Daha sonra temponuzu artırabilir, koşu, fitness, aletli jimlastik, plates gibi daha fazla güç gerektiren programlarla devam edebilirsiniz.
- Yapmaktan hoşlandığınız, yaşam şeklinize uygun ve uzun süre devam ettirebileceğiniz bir aktivite seçin.
- Esnek bir aktivite planınız olsun. Eğer bir, iki gün hiç egzersiz yapmazsanız kendinizi suçlu hissetmeyin. Unutmayın, aktivitenin aylarca veya yıllarca istikrarlı bir şekilde sürmesi daha önemlidir.
- Aktivite/egzersiz alışkanlıklarınızı sağlıklı bir beslenme düzeni ile destekleyin. Fiziksel aktivite olmadan diyet olmayacağı gibi sağlıklı bir beslenme planı olmadan da egzersiz olmaz.
- Egzersiz yaparken uygun kıyafet ve ayakkabı giyin.
- Yavaş başlayın, kısa bir süre içerisinde çok fazla yapmayın.
- Aç ya da tok olarak egzersize başlamayın. Egzersizden 4 saat önce ana öğününüzü tüketmiş olmalısınız.
- Egzersizden hemen önce meyve suyu, çikolata, şekerlemeler vb. basit karbonhidrat ve yüksek yağ içeren besinleri tüketmeyin.
- Egzersiz öncesi, sırası ve sonrasında yeteri kadar su içmeyi unutmayın.
- Aşırı egzersiz besin öğelerine olan gereksiniminizi arttırır, bu nedenle yeterli ve dengeli beslenin. Besin çeşitliliğine önem verin.
- Egzersizin süresi 1 saati aşıyorsa %6-8 karbonhidrat içeren içecekler tüketilmesi gereklidir.
- Bedeninizi dinleyin. Eğer baş dönmesi, mide bulantısı, ağrı ve çok fazla yorgunluk hissedersiniz bu kısa bir süre içerisinde çok fazla egzersiz yaptığınızın göstergesidir.
- Eğer yaptığınız egzersizle rahatsanız miktarını artırın ve aşamalandırın.
- Bir haftada beş veya daha fazla gün, yarım saat, orta yoğunlukta fiziksel aktivite yapmayı amaçlayın.
- Televizyon izlerken, bilgisayar karşısında çalışırken veya sadece dinlenirken bir defada 30 dk. dan fazla oturmayın.
- Aracınızı park edin ve yürüyün; Yürüyüş için bütün olanakları kullanın. Günün sonunda kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.
- Eve veya işyerine giderken otobüsten birkaç durak önce inerek geri kalan yolu yürüyün.
- Asansör yerine merdiven kullanın. Kilo sorunuz varsa eklem ve kas problemleri yaşamamak adına merdiven kullanma konusunu doktorunuza danışınız.
- Üzgün olduğunuzda veya sıkıldığınızda yürüyüşe çıkın. Böylece hem yemek yemekten kendinizi alıymuş olursunuz hem de fiziksel aktivite yaparak kafanızı dağıtmış olursunuz.
- Arkadaşlarınızla beraber yapabileceğiniz aktivitelere katılın.
- Akşamlarınızı tembel bir şekilde geçirmeyin. Televizyon izlerken çeşitli egzersizler yapın.
- Ev işlerinizi yapmak için birini tutmak yerine kendiniz yapın.
- İşyerinizde, okulunuzda düzenlenen spor turnuvalarına katılın.
- Fiziksel olarak aktif değilseniz ne zaman ve nasıl aktif olabileceğinizi belirleyin ev işlerine daha çok fiziksel güç harcayın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Fiziksel Aktivite: Sağlıklı Yaşamın Bir Parçası" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Refiye Yağmur ELMASTAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Refiye Yağmur ELMASTAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
fiziksel aktivite, egzersiz, egzersizde beslenme, spor, düzenli fiziksel aktivite, düzenli egzersiz, düzenli spor, fiziksel aktivite nedir, egzersiz nedir, sporla kronik hastalıklardan korunma, sporla, sporla zayıflama, egzersizle zayıflama, fiziksel aktiviteyle egzersizin farkları
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
